احادیث امام صادق(ع) در کتب اهل سنت

چه احادیثى از امام صادق(علیه السلام) در کتابهاى اهل سنت نقل شده است؟

در کتب اهل سنت، احادیث ارزشمندى از امام صادق(ع) نقل شده است. همانند این حدیث که امام(ع) می فرماید: «اصل مرد عقل او است، و حسب او دینش، و بزرگوارى او تقواى او است. و مردم در این که از آدم زاده شده اند با یکدیگر مساوى هستند». هم چنین می فرماید «غضب کلید هر پلیدى است»، و می فرماید: «رأس خیر تواضع است. به حضرت عرض شد: تواضع چیست؟ فرمود: این که در مجلس به مکانى پایین تر از شرفت راضى شوى، و این که هر کس را مشاهده نمودى بر او سلام کنى، و جدال را ترک کنى گرچه حقّ با تو باشد».

با مراجعه به کتب اهل سنت به وجود احادیث ارزشمندى از امام صادق(علیه السلام) پى مى بریم که در اینجا به برخى از آن ها اشاره مى کنیم:

1 ـ ابونعیم اصفهانى از امام صادق(علیه السلام) نقل کرده که فرمود: «اذا انعم الله علیک بنعمه فاحببت بقاءها و دوامها، فاکثر من الحمد و الشکر علیها، فانّ الله عزوجل قال فى کتابه: لَئِنْ شَکَرْتُمْ لاَزِیدَنَّکُمْ.(1) و اذا استبطات الرزق فاکثر من الاستغفار، فانّ الله تعالى قال فى کتابه: اِسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ اِنَّهُ کانَ غَفّاراً * یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً * وَیُمْدِدْکُمْ بِاَمْوال وَبَنِینَ وَیَجْعَلْ لَکُمْ جَنّات وَیَجْعَلْ لَکُمْ اَنْهاراً.(2) یا سفیان! اذا حزنک امر من سلطان او غیره فاکثر من لاحول و لاقوه الاّ بالله، فانّها مفتاح الفرج و کنز من کنوز الجنه...»(3)؛ (هرگاه خداوند بر تو نعمتى عنایت فرمود و دوست داشتى که آن نعمت باقى مانده و دوام داشته باشد، بسیار بر آن حمد و شکر نما; زیرا خداوند عزّوجلّ در کتابش فرمود: "اگر شما سپاس گزار باشید من بر شما زیاد خواهم کرد". و هر گاه روزى به تو دیر رسید، زیاد استغفار نما; زیرا خداوند متعال در کتابش فرمود: "از پروردگار خویش آمرزش بطلبید که او بسیار آمرزنده است، تا باران هاى پر برکت آسمان را پى در پى بر شما بفرستد و شما را با اموال و فرزندان فراوان کمک کند و باغ هاى سرسبز و نهرهاى جارى در اختیارتان قراردهد". اى سفیان! هر گاه امرى از سلطان یا غیر سلطان تو را محزون کرد بسیار «لاحول و لاقوّه الاّ بالله» بگو زیرا آن ذکر کلید گشایش و گنجى از گنج هاى بهشت است...).

2 ـ و نیز از حضرت نقل شده که فرمود: «اصل الرجل عقله، و حسبه دینه، و کرمه تقواه، و الناس فى آدم مستوون»(4)؛ (اصل مرد عقل او است، و حسب او دینش، و بزرگوارى او تقواى او است. و مردم در این که از آدم زاده شده اند با یکدیگر مساوى هستند.)

3 ـ و نیز فرمود: «یابن آدم! ما لک تاسف على مفقود لایردّه الیک الفوت، و ما لک تفرح بموجود لایترک فى یدیک الموت»(5)؛ (اى فرزند آدم! تو را چه شده که تاسّف مى خورى بر شىء مفقودى که گذر زمان، آن را به سوى تو باز نمى گرداند، و تو را چه شده که به شىء موجودى شاد مى شوى که مرگ، آن را در دست تو رها نخواهد کرد.)

4 ـ و فرمود: «الغضب مفتاح کلّ شر»(6)؛ (غضب کلید هر پلیدى است.»

5 ـ و فرمود: «راس الخیر التواضع. فقیل له: و ما التواضع؟ فقال: ان ترضى من المجلس بدون شرفک، و ان تسلّم من لقیت، و ان تترک المراء و ان کنت محقّاً»(7)؛ (راس خیر تواضع است. به حضرت عرض شد: تواضع چیست؟ فرمود: این که در مجلس به مکانى پایین تر از شرفت راضى شوى، و این که هر کس را مشاهده نمودى بر او سلام کنى، و جدال را ترک کنى گرچه حقّ با تو باشد.)

6 ـ و فرمود: «من اراد عزّاً بلاعشیره و هیبه بلاسلطان، فلیخرج من ذلّ المعصیه الى عزّ الطاعه»(8)؛ (هر کس عزّتى بدون عشیره و هیبتى بدون سلطنت مى خواهد، باید از بار ذلت معصیت خارج شده و در عزّت اطاعت وارد شود.)

7 ـ و فرمود: «من یصحب صاحب السوء لایسلم، و من یدخل مدخل السوء یتّهم، و من لایملک لسانه یندم»(9)؛ (هر کس با انسان بدکار مصاحبت کند سالم نمى ماند، و هر کس در مکان بد داخل شود متّهم مى شود، و هرکس زبانش را مالک نباشد پشیمان مى گردد.)

8 ـ و فرمود: «حکمه تحریم الربا ان لایتمانع الناس المعروف»(10)؛ (حکمت تحریم ربا آن است که مردم از کار خیر بى بهره نشوند.)

9 ـ و فرمود: «کفّاره عمل السلطان الاحسان الى الاخوان»(11)؛ (کفاره کار کردن براى سلطان، احسان و نیکى به برادران دینى است.)

10 ـ و فرمود: «المومن اذا غضب لم یخرج عن حقّ، و اذا رضى لم یدخله رضاه فی باطل»(12)؛ (مومن هرگاه غضب کند غضبش او را از حق خارج نمى کند و هر گاه راضى شود رضایتش او را در باطل داخل نمى کند.)

11 ـ و فرمود: «ثلاثه لایزید الله بها الرجل المسلم الاّ عزّاً: الصفح عمّن ظلمه، و الاعطاء لمن حرمه، و الصله لمن قطعه»(13)؛ (سه عامل است که خداوند توسط آن ها عزّت مرد مسلمان را زیاد مى کند: گذشتن از کسى که به او ظلم کرده است. و بخشش بر کسى که او را محروم ساخته است. و صله رحم با کسى که از او قطع رحم کرده است.)

12 ـ و فرمود: «الفقهاء امناء الرسل مالم یاتوا ابواب السلاطین، فاذا رایتم الفقهاء قد رکنوا الى ابواب السلاطین فاتّهموهم»(14)؛ (فقیهان، امین انبیاء هستند مادامى که به درب خانه هاى سلاطین نروند، و هر گاه فقها را مشاهده کردید که به درب خانه هاى سلاطین آمده اند آنان را متّهم سازید.)

13 ـ و فرمود: «منع الجود سوء الظنّ بالمعبود»(15)؛ (امتناع از بخشش، سوء ظن به خدا است.)

14 ـ و فرمود: «البنات حسنات و البنون نعم، و الحسنات یثاب علیها و النعم مسوول عنها»(16)؛ (دختران حسنات، و پسران نعمت هاى الهى اند، بر حسنات ثواب داده مى شود، و از نعمت ها سوال مى گردد.)

15 ـ و فرمود: «لا زاد افضل من التقوى، و لا شىء احسن من الصمت، و لا عدوّ اضرّ من الجهل، و لا داء ادوى من الکذب»(17)؛ (توشه اى بهتر از تقوا نیست. و چیزى بهتر از سکوت نیست. و دشمنى زیانبارتر از نادانى نیست. و دردى بى درمان تر از دروغ نیست.) (18)

پی نوشت:

(1). سوره ابراهیم، آیه 7.

(2). سوره نوح، آیه 10 ـ 12.

(3). حلیة الاولیاء، ج 3، ص 193.

(4). صفة الصفوة، ج 2، ص 170.

(5). تفسیر فتح البیان، ج 9، ص 238.

(6). ربیع الابرار، ص 173.

(7). نهایة الارب، ج 3، ص 236.

(8). اسعاف الراغبین، ص 252.

(9). اسعاف الراغبین، ص 252.

(10). اسعاف الراغبین، ص 252.

(11). الفصول المهمة، ص 210 ; نورالابصار، ص 99.

(12). الفصول المهمة، ص 210 ; نورالابصار، ص 99.

(13). الفصول المهمة، ص 210.

(14). حلیة الاولیاء، ج 3، ص 194.

(15). الفصول المهمة، ص 210 ; نور الابصار، ص 199.

(16). الفصول المهمة، ص 210 ; نورالابصار، ص 199.

(17). حلیة الاولیاء، ج 3، ص 196.

(18). گردآوري از کتاب: اهل بیت از دیدگاه اهل سنت، على اصغر رضوانى، مسجد مقدس جمکران، قم ، 1385 ه.ش، ص 112.

پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت