اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
بیان یک دوره جهان بینى اسلامی ، در خطبه اول نهج البلاغه
در خطبه اول نهج البلاغه ، چه مطالبی بیان است؟
خطبه اول نهج البلاغه ، از مهم ترین خطبه هاى نهج البلاغه است که شامل یک دوره جهان بینى اسلامى است . از یک نظر این خطبه به منزله فاتحة الکتاب در قرآن مجید است که فهرستى را از مجموعه مسائلى که در نهج البلاغه مطرح شده است به دست مى دهد.
خطبه اول (1) نهج البلاغه از مهم ترین خطبه هاى نهج البلاغه است که در طلیعه این کتاب بزرگ واقع شده و از نشانه هاى بارز حسن انتخاب «مرحوم رضى» است.
این خطبه شامل یک دوره جهان بینى اسلامى است که از صفات کمال و جمال خداوند و دقایق عجیبى در این زمینه شروع مى شود، سپس به مسأله آفرینش جهان به طور کلّى و بعد از آن آفرینش آسمانها و زمین و آن گاه آفرینش فرشتگان، سپس آفرینش آدم (علیه السلام) و داستان سجود فرشتگان و مخالفت ابلیس و هبوط آدم (علیه السلام) به زمین مى پردازد.
در ادامه خطبه از بعثت پیامبران و فلسفه آن و سرانجام از بعثت پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) و عظمت قرآن مجید و اهمیّت سنّت پیامبر (صلى الله علیه وآله) سخن مى گوید و از میان دستورهاى اسلامى و به اصطلاح فروع دین، روى مسأله حج به عنوان یک فریضه عظیم الهى و فلسفه و اسرار آن انگشت مى گذارد، به طورى که توجّه دقیق به محتواى این خطبه مى تواند یک بینش جامع و کلّى نسبت به مهم ترین مسائل اسلامى به ما بدهد و بسیارى از مشکلات و پیچیدگى هایى را که در این مسائل وجود دارد، حل کند.
از یک نظر این خطبه به منزله فاتحة الکتاب در قرآن مجید است که فهرستى را از مجموعه مسائلى که در نهج البلاغه مطرح شده است به دست مى دهد؛ چرا که محورهاى اصلى مجموعه خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار در این خطبه به گونه فشرده اى آمده است.(2)
پی نوشت:
(1). اين خطبه- هر چند نه به طور كامل بلكه بخشهايى از آن- در كتب زياد ديگرى چه قبل از مرحوم سيّد رضى و چه بعد از او نقل شده است. از كسانى كه قبل از مرحوم سيّد رضى به بخشهايى از آن اشاره كرده اند بزرگان زير را مى توان نام برد: 1. مرحوم صدوق در كتاب توحيد 2. مرحوم ابن شعبه حرّانى در كتاب تحف العقول. و از ميان كسانى كه بعد از آن بزرگوار بخشهايى از اين خطبه را نقل كرده اند به بزرگان زير مى توان اشاره كرد: 1. واسطى در كتاب عيون الحكمة و المواعظ 2. مرحوم طبرسى در احتجاج 3. ابن طلحة در كتاب مطالب السؤل 4. القاضى القضاعى در دستور معالم الحكم 5. فخر رازى در تفسير كبير 6. زمخشرى در ربيع الابرار 7. قطب راوندى در منهاج البراعة 8. مرحوم علامه مجلسى در جلدهاى 4، 11، 18، 57، 77، 92 و 99 بحار الانوار. البته نبايد فراموش كرد كه تعبيرات در كتب فوق با آنچه در نهج البلاغه آمده است، تفاوتهايى دارد.
(2). گرد آوري از کتاب: پيام امام امير المومنين عليه السلام، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1387 ه. ش، ج1، ص 69.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
در خطبه اول نهج البلاغه ، چه مطالبی بیان است؟
خطبه اول نهج البلاغه ، از مهم ترین خطبه هاى نهج البلاغه است که شامل یک دوره جهان بینى اسلامى است . از یک نظر این خطبه به منزله فاتحة الکتاب در قرآن مجید است که فهرستى را از مجموعه مسائلى که در نهج البلاغه مطرح شده است به دست مى دهد.
خطبه اول (1) نهج البلاغه از مهم ترین خطبه هاى نهج البلاغه است که در طلیعه این کتاب بزرگ واقع شده و از نشانه هاى بارز حسن انتخاب «مرحوم رضى» است.
این خطبه شامل یک دوره جهان بینى اسلامى است که از صفات کمال و جمال خداوند و دقایق عجیبى در این زمینه شروع مى شود، سپس به مسأله آفرینش جهان به طور کلّى و بعد از آن آفرینش آسمانها و زمین و آن گاه آفرینش فرشتگان، سپس آفرینش آدم (علیه السلام) و داستان سجود فرشتگان و مخالفت ابلیس و هبوط آدم (علیه السلام) به زمین مى پردازد.
در ادامه خطبه از بعثت پیامبران و فلسفه آن و سرانجام از بعثت پیامبر اسلام (صلى الله علیه وآله) و عظمت قرآن مجید و اهمیّت سنّت پیامبر (صلى الله علیه وآله) سخن مى گوید و از میان دستورهاى اسلامى و به اصطلاح فروع دین، روى مسأله حج به عنوان یک فریضه عظیم الهى و فلسفه و اسرار آن انگشت مى گذارد، به طورى که توجّه دقیق به محتواى این خطبه مى تواند یک بینش جامع و کلّى نسبت به مهم ترین مسائل اسلامى به ما بدهد و بسیارى از مشکلات و پیچیدگى هایى را که در این مسائل وجود دارد، حل کند.
از یک نظر این خطبه به منزله فاتحة الکتاب در قرآن مجید است که فهرستى را از مجموعه مسائلى که در نهج البلاغه مطرح شده است به دست مى دهد؛ چرا که محورهاى اصلى مجموعه خطبه ها و نامه ها و کلمات قصار در این خطبه به گونه فشرده اى آمده است.(2)
پی نوشت:
(1). اين خطبه- هر چند نه به طور كامل بلكه بخشهايى از آن- در كتب زياد ديگرى چه قبل از مرحوم سيّد رضى و چه بعد از او نقل شده است. از كسانى كه قبل از مرحوم سيّد رضى به بخشهايى از آن اشاره كرده اند بزرگان زير را مى توان نام برد: 1. مرحوم صدوق در كتاب توحيد 2. مرحوم ابن شعبه حرّانى در كتاب تحف العقول. و از ميان كسانى كه بعد از آن بزرگوار بخشهايى از اين خطبه را نقل كرده اند به بزرگان زير مى توان اشاره كرد: 1. واسطى در كتاب عيون الحكمة و المواعظ 2. مرحوم طبرسى در احتجاج 3. ابن طلحة در كتاب مطالب السؤل 4. القاضى القضاعى در دستور معالم الحكم 5. فخر رازى در تفسير كبير 6. زمخشرى در ربيع الابرار 7. قطب راوندى در منهاج البراعة 8. مرحوم علامه مجلسى در جلدهاى 4، 11، 18، 57، 77، 92 و 99 بحار الانوار. البته نبايد فراموش كرد كه تعبيرات در كتب فوق با آنچه در نهج البلاغه آمده است، تفاوتهايى دارد.
(2). گرد آوري از کتاب: پيام امام امير المومنين عليه السلام، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1387 ه. ش، ج1، ص 69.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
جهان بینى اسلامی،جهانبینى اسلامی،خطبه اول نهج البلاغه،دوره جهان بینى اسلامی،یک دوره جهان بینى اسلامی،بیان یک دوره جهان بینى اسلامی،در خطبه اول نهج البلاغه چه مطالبی بیان است؟،مطالب خطبه اول نهج البلاغه،شرح خطبه اول نهج البلاغه،توضیح خطبه اول نهج البلاغه،جهان بینى اسلامی در نهج البلاغه،جهان بینى اسلامی در خطبه اول نهج البلاغه،یک دوره جهان بینى اسلامی در خطبه اول نهج البلاغه