اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
بشارت دادن ها به امام مهدی(ع)
ظهور منجی موعود، در عصر پایانی جهان ـ معروف به آخرالزمان ـ پس از فراگیر شدن ظلم و بیداد، واقعیتی است که مورد توافق جملة ادیان و آیین های الهی و وحیانی می باشد. پیامبران و فرستادگان الهی، نوید فرا رسیدن روزگاری آکنده از عدل و محبت را به پیروان خود می داده اند. هر چند شاید هیچ یک از کتاب های آسمانی پیامبران پیشین از گزند تحریف به دور نمانده، اما این حقیقت ریشه دار همچنان در میان بسیاری از آنها به چشم می خورد. مطلب جالب توجه آنکه، برخی از این بشارت ها به قدری از جامعیت برخوردار است، که حتی نسب و نام آن موعود نجات بخش را نیز بیان نموده؛ همان که در آخرین کتاب و کامل ترین آنها به نحو مبسوط معرفی شده است.1
نگارنده در این مجال بر آن است که نگاهی اجمالی به این بشارت ها داشته باشد. هر چند که این موضوع به صورت تفصیلی در برخی از آثار متأخران پرداخته شده است.
دسته بندی آیات امام مهدی(ع) در کتاب های آسمانی
با نگاهی کلّی به بشارت های منجی قیام کنندة آخرالزمان ـ که از سوی پیامبران الهی، یا بزرگانی که در میان پیروان مذاهب و ملل جهان، به دارا بودن کتاب آسمانی معروف اند، بیان شده ـ می توان آنها را به چهار بخش دسته بندی نمود:
دستة اول، آیات و بشاراتی که به ویژگی های ظهور و قیام آن نجات بخش موعود می پردازد و به ویژه، فراگیر بودن و بین المللی بودن آن را بیان می کند. دستة دوم، آیاتی که به معرفی شخص منجی و نسب و خاندانش، به ویژه انتساب وی به خاندان پیامبر آخرالزمان می پردازد؛ دستة سوم، آیاتی که ویژگی ها و مشخصات دوران ظهور و چگونگی آن را بیان می کند، دستة چهارم، آیاتی که به انتظار کشیدن برای ظهور منجی، توصیه و دعوت می نماید. این چهار گروه، بشارت هایی است که در میان مجموعة آیات کتاب های آسمانی وجود دارد. لازم به یادآوری است که هر کدام از این گروه آیات، مشتمل بر عناوین جزئی تری است که در زیر به آنها اشاره می کنیم.
1. ویژگی های قیام منجی موعود
هر قیام و انقلابی از چند مؤلفه تشکیل می شود: نخست، اهداف و نتایج قیام؛ دوم، رهبری قیام؛ سوم، چگونگی آن و چهارم، یاران و انقلابیون. آیاتی که دربارة قیام منجی موعود، در کتاب های انبیای پیشین وجود دارد نیز بر اساس همین مؤلفه ها قابل دسته بندی است. دربارة هدف قیام، و رهبری آن در ادامة مطلب، سخن خواهیم گفت. اما در اینجا چگونگی قیام و خصوصیات قیام و ویژگی های یاران منجی را بر می شماریم.
1ـ1. چگونگی قیام
الف ـ عمومی و فراگیر بودن: بر اساس آنچه در کتاب های آسمانی آمده، منجی آخرالزمان، مورد انتظار همة ملل جهان بوده، قیامی که برپا می نماید قبل از آنها سابقه نداشته و هیجان آن جملة افراد عالم را فرا می گیرد، و آنان را به دین حقیقی و طریق پاکی و پاک سیرتی هدایت می کند. در بشارت کتاب حکی نبی، به نقل از خداوند متعال چنین آمده است:
تمامی امم را به هیجان می آورم، و مرغوب همگی طوائف [منجی مورد انتظار] خواهد آمد.2
در کتاب صفنیای نبی نیز به فراگیر بودن نتیجة قیام و هدایت عمومی اشاره کرده، می فرماید:
به منظور گرد آوردن تنها طوائف بشر بر یک دین حق، سلاطین و دولت های مختلف را نابود کنم... آن وقت لب پاکیزه را برای خواندن همه به نام خدای و عبادت کردن ایشان به یک روش، به قوم ها بازگردانم.3
ب ـ قیام با شمشیر: دربارة اینکه منجی موعود، از چه سلاحی استفاده خواهد کرد، بشارت های پیامبران، به عصای آهنین یا همان شمشیر اشاره می کند. این مسئله از نگاه پیامبر عظیم الشأن اسلام و اوصیای ایشان نیز، پاسخی مشابه دارد.4
در بخش های مختلفی از «مکاشفة یوحنا» از منجی با عنوان کسی که غالب شده و احکام الهی را نگه می دارد یاد شده که با عصای آهنین بر همة ملل جهان فرمانروایی خواهد نمود.5
دربارة دلیل استفاده از شمشیر در این گونه روایات، و استفاده نکردن از سلاح های کشتار جمعی مدرن، آنچه به نظر می رسد این است که منجی و یارانش از قدرت حقیقی (باطنی) برخوردارند. که در روایات با عنوان قدرت چهل مرد از آن یاد شده، که می توانند کوه ها را از جای برکند، و هدف ایشان اتمام حجّت
رو در رو با فرد فرد مخالفان است، به علاوه استفاده از سلاح کشتار جمعی موجب نابودی حرث و نسل است که از دیدگاه ادیان الهی ـ به ویژه شریعت اسلام ـ جایز نیست.6
1ـ2. یاران منجی
دربارة ویژگی های یاران منجی موعود، در بشارات پیامبران، بر چند ویژگی عمده تإکید می شود؛ از جمله خداپرست بودن و پاک سرشت بودن ایشان.
الف ـ خداپرستان: در کتاب مذهبی زرتشتیان ـ زند ـ
«ایزدان» یا خداپرستان، در برابر «اهریمنان» یا ملحدان و کفار، هماره در حال پیکارند و سرانجام با یاری خداوند ـ اورمزد ـ ایزدان، به پیروزی نهایی می رسند و نسل اهریمنان را منقرض می کنند. در این بشارت، تصریح می شود که این پیروزی، مقدمة رسیدن جهان به سعادت اصلی خویش است و پس از آن، بنی آدم بر تخت نیک بختی تکیه خواهند زد.7
البته در قسمت های بعد خواهیم گفت که براساس این بشارت ها، صالحان و شایستگان، تحت رهبری منجی موعود، حکومت بر زمین را به ارث خواهند برد.
ب ـ پاک سیرتان: در کتاب زبور داوود(ع) به دنبال آیات وارث شدن صالحان، جریان درگیری و نبرد آخرالزمان را بین دو طایفه؛ جبهة شریران و جبهة پاکان و صادقان توصیف می نماید و می گوید:
... شریران شمشیر را کشیدند و کمان را چلّه کردند تا آنکه مظلوم و مسکین را بیندازند، و کمان های ایشان شکسته خواهد شد. کمیِ صدیّق از فراوانی شریران بسیار بهتر است، چون که بازوهای شریران شکسته می شود و خداوند تکیه گاه صدّیقان است... ام شریران هلاک خواهند شد و دشمنان خداوند، مثل پیه بره ها، فانی؛ بلکه مانند دود تلف خواهند شد... . صدیقان وارث زمین شده، تا ابد در آن ساکن خواهند شد.8
در آیات دیگری از کتب آسمانی، علاوه بر عناوین فوق، یاران منجی و سپاه او به عوان متبرّکان خدا و اشخاص متواضع، معرفی شده اند.
2. ویژگی های منجی موعود
2ـ1. صفات منجی
در میان بشارت های موجود کتب آسمانی، برخی از آنها به بیان صفات منجی موعود می پردازد؛ از آن جمله می توان ویژگی های زیر را نام برد:
الف ـ پیشوای مخلوقات و عادل بودن: در کتاب باسک، پیروان در آخرالزمان به ظهور فرمانروای عادلی بشارت داده می شوند که پیشوای همة موجودات، اعم از فرشتگان، پریان و آدمیان بوده، زمام همة امور را در اختیار خواهد گرفت:
دور دینی تمام شود به پادشاه عادلی در آخرالزمان که پیشوای ملائکه، پریان و آدمیان باشد؛ حق و راستی با او باشد و آنچه در دریا، زمین ها و کوه ها پنهان است، همه را به دست آورد و از آسمان ها و زمین، آنچه باشد خبر دهد و از او بزرگ تر کسی به دنیا نیاید.9
ب ـ منصور و یاری شده: در کتاب دید که نزد هندیان به کتاب آسمانی معروف است، به یاری شدن منجی موعود و پادشاه آخرالزمان اشاره شده است. همچنین در این بشارت، غلبة آن فرمانروا بر سراسر جهان و همة مخلوقات و گرویدن جملگی به دین او بیان شده است.
پس از خرابی دنیا، پادشاهی در آخرالزمان پیدا شود که پیشوای خلایق بوده، نام او منصور باشد و تمام عالم را بگیرد و به دین خود درآورد. او همه کس را از مؤمن و کافر بشناسد و هر چه از خدا خواهد، برآید.10
ج ـ غیبت قبل از قیام داشتن: در مکاشفات یوحنا، بخش 1، آیة 17 ضمن آیاتی که چگونگی قیام منجی موعود را بازگو می نماید، به گونه ای رمزگونه و استعاری، ولادت و پنهان بودن مولد، غیبت قبل از قیام و برخی دیگر از خصوصیات وی را بیان می کند.
در آیة 14 می گوید:
و آن مولد به منظور حفاظت قطعی از دستبرد اهریمنان، برای زمان و زمانین و نصف زمان از نظر آنان نهان شد.
این عبارت، به طور ابهام آمیز علاوه بر اصل غیبت، به طول مدت آن نیز اشاره کرده است.
2ـ2. نسبت منجی موعود
الف ـ از نسل بنی هاشم: در کتاب جاماسب، منجی موعود را از فرزندان بنی هاشم می داند:
مردی از زمین تازیان، از فرزندان هاشم بیرون آید، مردی بزرگ سر و بزرگ تن و بزرگ ساق، ... با سپاه بسیار و روی به ایران نهد و آبادانی کند و زمین پر داد کند.11
ب ـ فرزند انسان: در انجیل متی، از زبان حضرت عیسی(ع)، بشارتی نسبت به نجات بخش آخرالزمان آمده، که طیّ آن وی را با عنوان «فرزند انسان» معرفی نموده است. در ادامه چنین می گوید:
همگی قبایل نزد وی جمع خواهند گشت و آنان را از یکدیگر جدا خواهند نمود چنان که شبانی میش ها را از بزها جدا می کند. پس میش ها را به راست و بزها را به چپ خود، ایستاده خواهد نمود. آنگاه ملک به اصحاب یمین خواهد گفت: ای برکت یافتگان خدا، بیایید و آن ملک را که از ابتدای عالم برای شما مهیا شده، تصرف نمایید.12
نکتة قابل توجه آنکه بشارت دهنده، حضرت مسیح بوده، بنابراین «فرزند انسان» خود آن حضرت نیست. به علاوه، در آخرالزمان ظهور خواهد کرد. مطابق با روایات اسلامی، این بشارت با ویژگی های امام مهدی(ع) برابری می کند.
ج ـ فرزند خاتم پیامبران(ص): در میان بشارت های متعدد کتاب های آسمانی، برخی از آنها، منجی آخرالزمان را با توجه به نسل و نسب نیز معرفی کرده اند؛ از جمله این کتاب ها کتاب شاکمونی است که وی را فرزند بزرگوار سید و سرور خلایق دو جهان خوانده است. به عقیدة هندیان، شاکمونی از پیغمبران و صاحب کتاب آسمانی است. در بشارت این کتاب، موضوع وحدت ادیان، پس از ظهور منجی موعود که از نسل خاتم پیامبران(ص) می باشد، آمده است:
پادشاهی و دولت دنیا به فرزند سید خلایق دو جهان (کشن) بزرگوار تمام شود. او کسی باشد که بر کوه های مشرق و مغرب دنیا حکم براند و فرمان کند، بر ابرها سوار شود و فرشتگان، کارکنان او باشند، و جنّ و انس در خدمت او شوند.13
همچنین در مزمور 72 زبور داوود(ع) نیز از پیامبر آخرالزمان با نام «ملک» و از منجی موعود، با نام «ملک زاده» که بزرگ ترین و کامل ترین مظهر عدل الهی می باشد یاد شده است.
د ـ فرزند خاتم پیامبران و سیّد اوصیا: در کتاب پاتیکل، از بزرگان هندیان که به نظر آنان صاحب کتاب آسمانی است، منجی آخرالزمان، فرزند دو پیشوای بزرگ جهان، که یکی ناموس آخرالزمان (آخرین پیغمبر(ص)) و دیگری صدّیق اکبر و وصیّ بزرگ تر وی که «پشن» نام دارد [یعنی علی بن ابیطالب] معرفی شده است.14
هـ . فرزند دختر خاتم پیغمبران: در کتاب جاماسب نامه به نقل از زرتشت، ضمن مطالبی که دربارة پیامبران و خاتم ایشان نقل می کند، آمده است:
پیغمبر عرب، آخر پیغمبران باشد که در میان کوه های مکه پیدا شود و بر شتر سوار شود. قوم او شترسواران خواهند بود، و با بندگان خود چیز خورَد و به روش بندگان نشیند و او را سایه نباشد، و از پشت سر مثل پیش رو ببیند، و دین او اشراف ادیان باشد، و کتاب او باطل گرداند همة کتاب ها را و دولت او تازیک (عجم) را برباد دهد و دین مجوس و پهلوی را برطرف کند و نار سدیر و آتشکده ها را خراب کند و تمام شود روزگار پیشدادیان و کیانیان و ساسانیان و اشکانیان.
و از فرزندان دختر آن پیغمبر که خورشید جهان و شاه زمان نام دارد، کسی پادشاه می شود در دنیا، به حکم یزدان که جانشین آخر آن پیغمبر باشد در میان دنیا ـ که مکه باشد ـ باشد و دولت او تابه قیامت متصل شود و بعد از پادشاهی او، دنیا تمام شود... و «اهرمن کلان» را که ضدّ یزدان و بندة عاصی او باشد، بگیرد و در حبس کند.15
3. نام های منجی
الف ـ قائم (ایستاده): در کتاب شاکمونی از منجی موعود با عنوان ایستاده (قائم) یاد شده است:
[پس از ظهور منجی] دین خدا، یک دین شود و دین خدا زنده گردد و نام او، ایستاده باشد و خداشناس باشد.16
ب ـ راهنما (مهدی): در کتاب پاتیکل، پس از ذکر نسب منجی موعود و انتساب وی به پیامبر آخرالزمان و وصیّ بزرگ تر وی، بیان می کند:
... نام آن صاحب ملک تازه، راهنما [مهدی] است.
4. آثار قیام منجی موعود (عصر ظهور)
4ـ1. استقرار دین واحد در جهان
همان طور که در ضمن اشاره به ویژگی های قیام منجی، شخص وی نیز تا حدودی معرفی گردید، به دنبال قیام پیروزمند وی، دین واحد توحیدی در سراسر جهان استقرار پیدا خواهد کرد و بنیان همة ظالمان و تبهکاران قطع خواهد گردید. در کتاب صفنیای نبی، فصل 3، آمده است:
به منظور گرد آوردن تمامی طوایف بشر بر یک دین حق، سلاطین و دول مختلفه را نابود کنم، و به گرمی غضب من، تمامی روی زمین بسوزد. آن وقت لب پاکیزه [را] به قوم ها برگردانم، برای خواندن همه به نام خدا و عبادت کردن ایشان به یک روش.
در کتاب دید نیز آمده که «منصور» همان پیشوای پادشاه عادل آخرالزمان، تمام عالم را خواهد گرفت و به دین خود درخواهد آورد17.
4ـ2. حاکم شدن عدالت و انصاف سراسر در جهان
آیات متعددی از بشارت های کتب آسمانی به استقرار عدالت در سراسر جهان، پس از ظهور و قیام منجی موعود، اشاره دارد. از آن جمله در مزمور 72 از زبور داوود در قالب دعایی چنین آمده است:
ای خدا، شرع و احکام خود را به «ملک» و عدالت خود را به «ملک زاده» عطا فرما، تا اینکه قوم تو را به عدالت و فقرای تو را به انصاف حکم نماید، به قوم کوه ها سلامت و عدالت برساند، فقیران قوم را حکم نماید و پسران مسکینان را نجات دهد و ظالم را بشکند.
4ـ3. نو شدن جهان آفرینش
در فرازهایی از بشارت های کتب آسمانی، جهان پس از ظهور، به گونه ای توصیف شده که گویا آفرینش در آن، چهرة نو به خود می گیرد. وضعیت زمین و آسمان ها دگرگون شده، رابطة حیوانات (مانند: گرگ و گوسفند، موش و گربه و ... ) که طبیعت دشمنی دارند، تغییریافته، نیازهای بشر به سرعت تأمین شده و در نهایت اینکه در دولت با جلال و عظمت منجی موعود، تنگناها و تقیّه ها برداشته خواهد شد. این مطلب در آیات 16 تا 25 کتاب اشعیای نبی، باب 65 آمده است.
4 ـ 4. صلح بهائم در ظهور منجی
در کتا ب های آسمانی انبیای الهی، پس از بیان عدالت فراگیر در دوران ظهور و قیام منجی موعود، نفوذ آن عدالت را چنان عمیق بیان می کند که در پرتو شعاع فروزان آن، جانوران و درندگان نیز خوی بهیمیت را از خود دور خواهند ساخت.
در کتاب اشعیای نبی، باب 11، آیات 9 تا 11 چنین آمده است:
... و گرگ با برّه سکونت داشته، ببر با بزغاله و هم گوساله و پرواری ها با شیرجوان هم خواب خواهند شد و طفل کوچک، راعی (چوپان) آنان خواهد بود. و گاو و خرس خواهد چرید و بچگان آنها با هم خواهند خوابید و شیر مثل گاو، کاه بن را خواهد خورد، و شیرخواره به سوراخ صاغر ماربازی خواهد کرد و کودک از شیر باز داشته شده، دست خود را به مغارة افعی دراز خواهد کرد.
4ـ5. رجعت گروهی از مردگان
در بشارت کتاب دانیال، باب 12، آیات 1 تا 13 می خوانیم:
و از خوابندگان در خاک زمین، بسیاری بیدار خواهند شد، بعضی جهت حیات ابدی و بعضی ازبرای شرمساری و حقارت ابدی.
از این بشارت چنین برمی آید که در عصر ظهور منجی، گروهی از مردگان زنده می شوند، برخی برای کامل شدن ایمان و گروهی به منظور کامل شدن شقاوت و بی ایمانی شان.
در کتاب جوک ـ رهبر جوکیان ـ هند که وی را پیامبر می دانند نیز دربارة رجعت چنین آمده است:
آخر دنیا به کسی برگردد که خدا را دوست می دارد و از بندگان خاصّ او باشد، و نام او خجسته و فرخنده است. خلق را که در دین ها اختراع کرده و حقّ خدا و پیغمبر را پایمال کرده اند، همه را زنده گرداند و بسوزاند و عالم را نو گرداند، و هر بدی را سزا دهد و یک کرور دولت او باشد که عبارت از چهار هزار سال است، خود و اقوامش پادشاهی کنند.
5. دعوت به انتظار
در کنار معرفی علایم و ویژگی های نجات بخش آخرالزمان که بشارت به ظهور وی در کتب آسمانی داده شده، پیروان ادیان به انتظار ظهور و کسب آمادگی کامل شان آن امر خجسته فرا خوانده شده اند. مسیح(ع) به پیروان خود خطاب می کند که:
پس بر حذر و بیدار شده، دعا کنید زیرا که نمی دانید کی می شود. مثل کسی که عازم شده خانة خود را واگذارد و ملازمان خود را بر آن گماشته، هر یکی را به شغلی خاصّ مقررّ نماید و دربان را امر فرماید که بیدار بماند، بدین طور بیدار باشید زیرا نمی دانید که صاحب خانه کی می آید، در شام یا نصف شب یا بانگ خروس یا صبح، مبادا ناگهان آمده، شما را خفته یابد، اما آنچه به شما می گویم به همه می گویم.18
در انجیل لوقا، باب 12، آیات 35 و 36 می خوانیم:
کمرهای خود را بسته و چراغ های خود را افروخته دارید، و شما مانند کسانی باشید که انتظار آقای خود را می کشند که چه وقت از عروسی مراجعت کند تا هر وقت بیاید و در را بکوبد، بی درنگ برای او باز کنید.
سفارش نسبت به انتظار منجی موعود در زبور داوود(ع) نیز، چنین آمده است:
از شریران رنجیده مشو، زیرا همچون علف، زود بریده می شوند. برخداوند توکل نمای و از او متلذّذ باش. به او [منجی موعود] آرام گیر و در انتظارش به سر بر.19
در قرآن کریم نیز به وسیلة رسول خدا(ص) از مؤمنان خواسته شده، منتظر روز فرخنده ظهور مهدی موعود(ع) باشند، هم چنان که خداوند، خود آن وقت را انتظار می کشد.
قل فانتظروا إنّی معکم من المنتظرین.20
بگو: انتظار کشید که من نیز همراه شما از جملة انتظار کشندگانم.
ویژگی هایی که در بشارت های کتب آسمانی، برای منجی موعود بیان شد، جملگی به وسیلة قرآن کریم و روایات اسلامی تأیید شده است. این امر، از این واقعیت پرده برمی دارد که موعود بشارت داده شدة پیامبران الهی، کسی جز امام مهدی(ع) نیست.
به امید آنکه پیروان ادیان با کنار گذاردن اختلافات، در کنار یکدیگر خود را برای ظهور و یاری آن مرد الهی آماده نمایند و نایل به درک آن روز آسمانی شوند.
پی نوشت ها:
1. دراین باره می توانید به کتاب سیمای امام مهدی(ع) در قرآن، اثر علامه سید هاشم حسینی بحرانی، ترجمة سید محمد حائری قزوینی مراجعه کنید.
2. کتاب حکی نبی، فصل 2، آیة 7.
3. کتاب صفنیای نبی، فصل 3، آیات 6 و 7.
4. در این باره، ر.ک: صافی گلپایگانی، منتخب الاثر، ج 2، فصل 40، دربارة قیام امام(ع) با شمشیر.
5. مکاشفة یوحنا، فصل 2، آیات 26 ـ 28؛ فصل 12، آیات 1 ـ 17.
6. در این باره، ر.ک: سورة بقره(2)، آیة 205؛ همچنین بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی دربارة عدم جواز به کارگیری تسلیحات کشتار جمعی.
7. صادقی، محمد، بشارات عهدین، ص 238.
8. زبور داوود(ع)، مزمور 14-29.
9. صادقی، محمد همان، ص 246.
10. همان، ص 245.
11. براساس نسخة خطی جاماسب نامه در کتابخانة ملی تهران، نوشتة ده قرن گذشته؛ به نقل از: صادقی، همان، ص 243.
12. انجیل متی، باب 25، آیات 31-34.
13. صادقی، همان، ص 242.
14. براساس کتاب زبدة المعارف، ذخیرة الألباب، و تذکرة الأولیا؛ به نقل از: صادقی، همان، ص 246.
15. ر.ک: پی نوشت 11.
16. ر.ک: پی نوشت 13.
17. ر.ک: پی نوشت 9.
18. انجیل مرقس، باب 13، آیات 33
19. ر.ک: پی نوشت 8.
20. سورة یونس (10)، آیة 102.
پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت
بشارت،بشارت دادن،بشارت دادن ها،بشارت به امام مهدی،بشارت دادن به امام مهدی،بشارت دادن ها به امام مهدی،بشارت به امام زمان،بشارت دادن به امام زمان،بشارت دادن ها به امام زمان(عج)