اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
چگونه باید بر پیامبر(ص) صلوات فرستاده شود؟
کیفیت صلوات بر پیامبر(ص)
چگونه باید بر پیامبر(ص) صلوات فرستاده شود؟
در پاسخ باید گفت که : فرستادن درود بر والاترین انسان‌ها، عملی خدا پسندانه است که خداوند، خود بر این کار سبقت گرفته و فرشتگان و مؤمنان را فرمان داده است که بر او درود بفرستند؛ چنان که می‌فرماید:
«إِنَّ اللّهَ وَملائِکتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَبِیّ یا أَیُّها الّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلیهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِیماً». (1)
«خدا و فرشتگان بر پیامبر درود می‌فرستند. ای کسانی که ایمان آوردید بر او صلوات و سلام بفرستید».
چگونه باید بر پیامبر(ص) صلوات فرستاده شود؟
ذکر صلوات در هر زمان و در تمام حالات، امری مستحب است و آیه مبارکه بدون آن که زمان و مکان خاصی برای آن تعیین کند، به آن فرمان می‌دهد، به خصوص هنگامی که انسان به هنگام اذان و یا خواندن قرآن نام او را بشنود یا بر زبانش جاری گردد.
کیفیت صلوات بر پیامبر (ص)، در حدیث عبدالرحمان بن ابی لیلی، از کعب بن عجزه، از نبی مکرَّم اسلام وارد و در اصح کتب حدیثی از نظر اهل سنت نقل شده است که به ترجمه بخشی از آن می‌پردازیم:
کعب بن عجزه خطاب به عبدالرحمان: آماده‌ای حدیثی را که از پیامبر (ص) شنیده‌ام به عنوان هدیه‌ای به تو اهدا کنم؟
عبدالرحمان: حاضر و آماده‌ام.
کعب بن عجزه: به پیامبر (ص) عرض کردیم، بر شما اهل بیت چگونه درود بفرستیم، در حالی که از کیفیت دادن سلام آگاهیم.
پیامبر اسلام (ص): بگویید:
«اللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَعَلی آلِ‌مُحَمَّد، کَما صَلَّیْتَ عَلی إِبْراهیمَ وَعَلی آلِ إِبْراهیمَ إِنَّکَ حَمیدٌ مَجِیدٌ، اللّهُمَّ بارِکْ عَلی مُحَمَّد وَعَلی آلِ مُحَمَّد کَما بارَکْتَ عَلی إِبْراهیمَ وَآلِ‌إِبْراهیمَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ». (2)
از این بیان روشن می‌شود که در موقع فرستادن صلوات، باید آل محمد را نیز ذکر کنیم تا صلوات کامل شود و این که عده‌ای امروزه در سخنرانی‌ها و نوشته‌ها، تنها بر پیامبر درود می‌فرستند و می‌گویند: «صلّی اللّه علیه وسلم»، کاملًا بر خلاف دستور رسول خدا است.
ابن حجر هیثمی (899- 974) از پیامبر (ص) نقل می‌کند که آن حضرت فرمود:
پیامبر (ص) فرمود: «برای من درود مقطوع و بریده نفرستید، عرض شد مقصود چیست؟ فرمود: نگویید: اللهمّ صلّ علی محمّد، وسکوت کنید، بلکه لازم است بگویید: اللّهمّ صلّ علی محمّد وعلی آل محمّد.» (3) از این رو صلوات شیعه، صلوات کامل و مطابق است با روایت صحیح بخاری که اصح کتب حدیثی اهل سنت است.
البته شایسته است که پس از ذکر صلوات، جمله «کَما صَلَّیْتَ عَلی إِبْراهیمَ وَآلِ إِبْراهیم» گفته شود، ولی گاهی به جهت اختصار این جمله ترک می‌شود، چنان که خود پیامبر (ص) در روایت دوم به آن بسنده کرد.
گذشته از این، می‌توان گفت جمله «کَما صَلَّیْتَ عَلی إِبْراهیمَ وَآلِ‌إِبْراهیم» جزء صلوات نیست، بلکه تعبیری است برای تعلیم آن؛ یعنی همان طور که بر ابراهیم و آل او صلوات می‌فرستید بر محمّد و آل او نیز صلوات بفرستید، و این دو را از هم جدا نسازید و شگفت آن که در صحیحین و دیگر کتاب‌ها، نامی از صحابه به میان نیامده، در صورتی که اهل سنت به هنگام فرستادن درود کامل، صحابه را بر آل عطف می‌کنند و می‌گویند: «وعلی آله وصحبه».
پی نوشت:
1- احزاب/ 56.
2- صحیح بخاری: 4/ 118، کتاب بدء الخلق، و ج 6/ 27، باب تفسیر سوره احزاب، و ج 7/ 157، کتاب الاموات.
3- الصواعق المحرقه، 146.
راهنمای حقیقت(آیت الله جعفر سبحانی)
صلوات،کیفیت صلوات،روش صلوات،صلوات درست،متن صلوات،صلوات در روایات،صلوات کامل،صلوات صحیح،صلوات بر محمد،صلوات بر محمد و آل محمد،کیفیت صلوات بر پیامبر،چگونه باید بر پیامبر صلوات فرستاد،چگونه باید بر پیامبر صلوات فرستاده شود؟