چرا مناظرات در عصر امام جواد(ع) اوج گرفت؟
از آنجا كه امام جواد نخستين امامى بود كه در خردسالى به منصب امامت رسيد(1)، حضرت مناظرات و بحث و گفتگوهايى داشته است كه برخى از آنها بسيار پر سر و صدا و هيجان انگيز و جالب بوده است. علت اصلى پيدايش اين مناظرات اين بود كه از يك طرف، امامت او به خاطر كمى سن براى بسيارى از شيعيان كاملاً ثابت نشده بود (گرچه بزرگان و دانايان شيعه بر اساس عقيده شيعه هيچ شك و ترديدى در اين زمينه نداشتند) ازينرو براى اطمينان خاطر و به عنوان آزمايش، سؤالات فراوانى از آن حضرت مى كردند.
از طرف ديگر، در آن مقطع زمانى، قدرت «معتزله» افزايش يافته بود و مكتب اعتزال به مرحله رواج و رونق گام نهاده بود و حكومت وقت در آن زمان از آنان حمايت و پشتيبانى مى كرد و از سلطه و نفوذ خود و ديگر امكانات مادى و معنوى حكومتى، براى استوارى و تثبيت خط فكرى آنان و ضربه زدن به گروههاى ديگر و تضعيف موقعيت و نفوذ آنان به هر شكلى بهره بردارى مى كرد. مى دانيم كه خط فكرى اعتزال در اعتماد بر عقل محدود و خطاپذيرى بشرى افراط مى نمود: معتزليان دستورها و مطالب دينى را به عقل خود عرضه مى كردند و آنچه را كه عقلشان صريحاً تأييد مى كرد مى پذيرفتند و بقيه را رد و انكار مى كردند و چون نيل به مقام امامت امّت در سنين خردسالى با عقل ظاهر بين آنان قابل توجيه نبود، سؤالات دشوار و پيچيده اى را مطرح مى كردند تا به پندار خود، آن حضرت را در ميدان رقابت علمى شكست بدهند!
ولى در همه اين بحثها و مناظرات علمى، حضرت جواد (در پرتو علم امامت) با پاسخهاى قاطع و روشنگر، هرگونه شك و ترديد را در مورد پيشوايى خود از بين مى برد و امامت خود و نيز اصل امامت را تثبيت مى نمود. به همين دليل بعد از او در دوران امامت حضرت هادى (كه او نيز در سنين كودكى به امامت رسيد) اين موضوع مشكلى ايجاد نكرد، زيرا ديگر براى همه روشن شده بود كه خردسالى تأثيرى در برخوردارى از اين منصب خدايى ندارد.(2)
پی نوشت:
(1). پس از آن حضرت، فرزندش على هادى - عليه السلام - نيز در همين سنين و بلكه كمتر از آن به امامت رسيد و بعد از او امام مهدى - عليه السلام - نيز، در حالى كه بيش از پنج سال نداشت، به اين منصب نائل گرديد.
(2). گردآوری از کتاب: سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی، موسسه امام صادق (علیه السلام)، قم، 1390ش، چاپ بیست و سوم، ص 542.
پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
امام جواد،مناظرات،مناظرات امام،مناظرات امام جواد،مناظرات جوادالائمه،مناظره امام جواد،مناظره جوادالائمه،مناظره کردن امام،مناظره های امام جواد،مناظره های عصر امام جواد،مناظره ها در عصر امام جواد،مناظرات در عصر امام جواد،اوج مناظرات،اوج مناظره ها،اوج مناظرات در عصر امام جواد(ع)