سفارشات امام سجاد(ع) به زهری

امام حسن عسکری(ع) فرمودند : روزی (محمد بن مسلم بن شهاب زهری) در حالی که غمگین و اندوهناک بود ، خدمت امام سجاد(ع) شرفیاب شد . وقتی امام سجاد(ع) او را با آن حال دید ، فرمودند: چرا غمگین و اندوهناکی؟ زهری عرض کرد: ای فرزند رسول خدا(ص) ، غم و اندوهی که مرا احاطه کرده در مورد حسودان نعمت های من و آزمندان خودم است که به وسیله آنها من آزمایش شدم ، کسانی که من به آنان نیکی کردم و اُمید داشتم که آنان نیز در حق من نیکی کنند ، ولی اینک بر خلاف پندارم شد . امام سجاد(ع) فرمودند: إحفظ علیک لسانک تملک به إخوانک . زبانت را حفظ کن تا برادرانت را بنده خود کرده و در اختیار خودت قرار دهی . زهری گفت: ای فرزند رسول خدا(ص) ، من هر چه که می توانم با زبانم به آنان نیکی می نمایم . امام سجاد(ع) فرمودند : هیهات هیهات ، إیّاک وأن تعجب من نفسک بذلک ، وإیّاک أن تتکلّم بما یسبق إلی القلوب إنکاره ، وإن کان عنک إعتذاره فلیس کلّ من تسمعه شرّاً یمکنک أن توسعه عذراً . هیهات ، هیهات ، هرگز عُجب و خودپسندی مکن . هرگز سخنی را که دلها آن را نمی پذیرند مگو ، گر چه بتوانی آن را توجیه نموده و عذر بیاوری ، چرا که نمی توانی هر سخن نامطلوبی را که می شنوی با همه عذرت توجیه نمایی . آنگاه امام سجاد(ع) فرمودند: یا زهری ، من لم یکن عقله من أکمل ما فیه کان هلاکه من أیسر ما فیه . ای زهری ، هر کس عقل و خردش از همه چیزش کامل تر نباشد ، هلاک و نابودی او از هر چیزی آسان تر خواهد بود . سپس امام سجاد(ع) فرمودند: ای زهری ، آگاه باش ، بر توست که همه مسلمانان را به منزله خانواده و خویشان خود بدانی ، بزرگسالان را به منزله پدرت ، کوچکترها را به منزله فرزندت ، و همسالانت را به منزله برادرانت بدانی . در این صورت ، دوست داری به کدامیک از آنها ستم کنی؟ و به کدامیک از اینان نفرین کنی؟ و پرده کدامیک از آنان را بدری؟ و اگر شیطان لعین (که خدا لعنتش کند) تو را وسوسه کرد و به این فکر انداخت که تو نسبت به یکی از اهل قبله (مسلمانان) برتری داری ، دقّت کن و ببین اگر آن شخص از تو بزرگتر است بگو : او در ایمان و عمل شایسته ، از من پیشی گرفته و از من بهتر است . و اگر آن شخص از تو کوچکتر باشد بگو: من در گناه و معاصی از او پیشی گرفته ام . بنابراین ، او از من بهتر است . و اگر آن شخص از همسالان تو باشد بگو: من به گناه خود یقین دارم ، ولی در مورد او تردید ، پس چرا یقینم را با شک و تردید کنار بگذارم؟و اگر دیدی مسلمانان تو را بزرگ می شمارند و به تو احترام می نمایند بگو: این فضل و احسانی است که آنها اظهار می کنند. و اگر دیدی کسی از آنان به تو ستم و تندی می کند بگو: این گناهی است که من انجام داده ام . به راستی که اگر آنچه گفتم عمل کنی خداوند زندگی را بر تو آسان می کند ، دوستانت فراوان می شود و دشمنانت کمتر و بر نیکی و احسان آنان خوشحال خواهی شد و از جفا و ستم آنان ناراحت و متأسّف نخواهی گشت . و بدان ، گرامی ترین شخص در میان مردم ، کسی است که همواره خیرش به مردم برسد و در عین حال ، او از مردم بی نیاز و پاک دامن باشد ، و بعد از او ، گرامی ترین فرد نزد مردم ، کسی است که اظهار بی نیازی کند ، گر چه نیازمند باشد . چرا که اهل دنیا همواره به دنبال اموال هستند ، که اگر در این خواسته کسی مزاحم آنان نباشد او را گرامی می دارند ، و اگر کسی مزاحم آنان نبوده و بعضی امکانات دنیوی آنها را فراهم نماید او عزیزتر و گرامی تر خواهد بود .

(القطره - سید احمد مستنبط(ره) - جلد2 - بخش امام زین العابدین علی بن الحسین السجاد(ع) - صفحه 557)