اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
خطبه امام حسین(ع) در منزلگاه (بیضه) چه بود؟
امام حسین(علیه السلام) هنگامی که به منزلگاه )بیضه( (1) رسیدند در جمع یاران خود و سپاه حرّ، پس از حمد و ثناى الهى چنین فرمودند:
«أَیُّهَا النّاسُ؛ إِنَّ رَسُولَ اللّهِ(صلى الله علیه وآله) قالَ: «مَنْ رَأى سُلْطاناً جائِراً مُسْتَحِلاًّ لِحُرُمِ اللهِ، ناکِثاً لِعَهْدِ اللهِ، مُخالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللهِ، یَعْمَلُ فِی عِبادِاللهِ بِالاِثْمِ وَ الْعُدْوانِ فَلَمْ یُغَیِّرْ عَلَیْهِ بِفِعْل، وَ لاَ قَوْل، کانَ حَقّاً عَلَى اللهِ أَنْ یُدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ». ألا وَ إِنَّ هؤُلاءِ قَدْ لَزِمُوا طاعَةَ الشَّیْطانِ، وَ تَرَکُوا طاعَةَ الرَّحْمنِ، وَ اَظْهَرُوا الْفَسادَ، وَ عَطَّلُوا الْحُدُودَ وَاسْتَأْثَرُوا بِالْفَیءِ، وَ أَحَلُّوا حَرامَ اللّهِ، وَ حَرَّمُوا حَلالَ اللّهِ، وَ أَنَا أَحَقُّ مَنْ غَیَّرَ. قَدْ أَتَتْنی کُتُبُکُمْ، وَ قَدِمَتْ عَلَىَّ رُسُلُکُمْ بِبَیْعَتِکُمْ أَنَّکُمْ لا تُسَلِّمُونی وَ لا تَخْذُلُونی، فَاِنْ تَمَمْتُمْ عَلى بَیْعَتِکُمْ تُصیبُوا رُشْدَکم، فَأَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىٍّ، وَابْنُ فاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللّهِ(صلى الله علیه وآله)، نَفْسی مَعَ أَنْفُسِکُمْ، وَ أَهْلی مَعَ أَهْلیکُمْ، فَلَکُمْ فِىَّ أُسْوَةٌ، وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ نَقَضْتُمْ عَهْدَکُمْ، وَخَلَّعْتُمْ بَیْعَتی مِنْ أَعْناقِکُمْ فَلَعَمْری ما هِىَ لَکُمْ بِنُکْر، لَقَدْ فَعَلْتُمُوها بِأَبی وَ أَخی وَابْنِ عَمِّی مُسْلِم! وَالْمَغْرُورُ مَنِ اغْتَرَّ بِکُمْ، فَحَظُّکُمْ أَخْطَأْتُمْ، وَ نَصیبُکُمْ ضَیَّعْتُمْ (فَمَنْ نَّکَثَ فَإِنَّمَا یَنْکُثُ عَلَى نَفْسِهِ) وَ سَیُغْنِى اللّهُ عَنْکُمْ، وَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَکاتُهُ».
(اى مردم! پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «هر کس سلطان ستمگرى را ببیند که حرام خدا را حلال شمرده، پیمان الهى را شکسته و با سنّت رسول خدا مخالفت ورزیده، در میان بندگان خدا به ستم رفتار مى کند; و او با زبان و کردارش با وى به مخالفت بر نخیزد، سزاوار است خداوند او را در جایگاه آن سلطان ستمگر [دوزخ] بیاندازد».
هان اى مردم! این گروه [بنى امیّه] به طاعت شیطان پایبند شده و از پیروى خداوند سرپیچى کرده اند، فساد را آشکار ساخته و حدود الهى را تعطیل کرده اند. آنان بیت المال را به انحصار خویش درآورده، حرام خدا را حلال و حلال خدا را حرام شمرده اند و من [که فرزند رسول خدایم] به قیام براى تغییر این اوضاع، از همه کس سزاوارترم.
نامه هاى شما به دستم رسید و فرستادگانتان ـ با خبر بیعت شما ـ به نزدم آمدند [و گفتند:] شما با من پیمان بسته که مرا در برابر دشمن تنها نخواهید گذاشت.
اکنون اگر به بیعت خود وفادار ماندید، به رشد و کمال خود دست یافتید، من حسین بن على(علیه السلام) و فرزند فاطمه دختر رسول خدایم. من در کنار شما، و خاندانم در کنار خاندان شما است. اسوه و الگوى شما من هستم.
و اگر چنین نبودید و پیمانتان را شکسته اید و از بیعت خویش با من دست کشیده اید، به جانم سوگند! این رفتار از شما ناشناخته [و عجیب] نیست! چرا که شما با پدر و برادر و پسرعمویم مسلم، همین گونه رفتار کردید! فریب خورده کسى است که فریب شما را بخورد. [در واقع این شمایید که] هماى سعادت را از دست داده و بهره خویش را تباه ساخته اید. قرآن مى فرماید: «فَمَنْ نَّکَثَ فَإِنَّمَا یَنْکُثُ عَلَى نَفْسِهِ»(2)؛ [هر کس پیمان شکنى کند، تنها به زیان خود پیمان شکسته است].
و به زودى خداوند مرا از شما بى نیاز خواهد کرد، و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته).
هنگامى که این خطبه به پایان رسید، یاران امام(علیه السلام) به نزدش آمده و همگى براى یارى حضرت اعلام آمادگی کردند و امام(علیه السلام) از خداوند براى آنها خیر و سعادت طلب نمود.(3)
این گفتار تاریخى امام(علیه السلام) با صراحت تمام هدف قیام خونین عاشورا را شرح مى دهد، بیانى که براى هر زمان و هر مکان کاربرد دارد. امام(علیه السلام) قیام خود را تبلورى از وظیفه عمومى همه مسلمین مى داند که در برابر حکّام جائر و ظالم بر عهده دارند. ظالمانى که نه فقط بندگان خدا را به زنجیر ستم گرفتار ساخته اند، بلکه حلال خدا را حرام کرده و حرام او را حلال شمرده اند.
به یقین، سکوت در برابر چنین افرادى براى هیچ مسلمانى جایز نیست! چرا که سکوت سبب امضاى اعمال آنان مى شود و امضاى اعمال آنان سبب اتّحاد سرنوشت سکوت کننده، با ظالمان و طاغیان مى گردد.
آرى؛ همه باید فریاد کشند و قیام کنند و کاخ بیدادگران را واژگون کنند و از همه سزاوارتر به این امر، فرزند پیغمبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و امام معصوم(علیهم السلام) است.
چه منطقى از این گویاتر و زنده تر!(4)
پی نوشت:
(1). بیضه ، آبگاهى است میان واقصه و عذیب.
(2). سوره فتح، آیه 10 .
(3). تاریخ طبرى، ج 4، ص 304 ; کامل ابن اثیر، ج 4، ص 48 و فتوح ابن اعثم، ج 5، ص 144-145.
(4). گردآوري از کتاب: «عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها»، سعید داودی و مهدی رستم نژاد،(زیر نظر آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى)، انتشارات امام على بن ابى طالب(عليه السلام)، قم، 1388 هـ.ش، ص 371.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
امام حسین(علیه السلام) هنگامی که به منزلگاه )بیضه( (1) رسیدند در جمع یاران خود و سپاه حرّ، پس از حمد و ثناى الهى چنین فرمودند:
«أَیُّهَا النّاسُ؛ إِنَّ رَسُولَ اللّهِ(صلى الله علیه وآله) قالَ: «مَنْ رَأى سُلْطاناً جائِراً مُسْتَحِلاًّ لِحُرُمِ اللهِ، ناکِثاً لِعَهْدِ اللهِ، مُخالِفاً لِسُنَّةِ رَسُولِ اللهِ، یَعْمَلُ فِی عِبادِاللهِ بِالاِثْمِ وَ الْعُدْوانِ فَلَمْ یُغَیِّرْ عَلَیْهِ بِفِعْل، وَ لاَ قَوْل، کانَ حَقّاً عَلَى اللهِ أَنْ یُدْخِلَهُ مَدْخَلَهُ». ألا وَ إِنَّ هؤُلاءِ قَدْ لَزِمُوا طاعَةَ الشَّیْطانِ، وَ تَرَکُوا طاعَةَ الرَّحْمنِ، وَ اَظْهَرُوا الْفَسادَ، وَ عَطَّلُوا الْحُدُودَ وَاسْتَأْثَرُوا بِالْفَیءِ، وَ أَحَلُّوا حَرامَ اللّهِ، وَ حَرَّمُوا حَلالَ اللّهِ، وَ أَنَا أَحَقُّ مَنْ غَیَّرَ. قَدْ أَتَتْنی کُتُبُکُمْ، وَ قَدِمَتْ عَلَىَّ رُسُلُکُمْ بِبَیْعَتِکُمْ أَنَّکُمْ لا تُسَلِّمُونی وَ لا تَخْذُلُونی، فَاِنْ تَمَمْتُمْ عَلى بَیْعَتِکُمْ تُصیبُوا رُشْدَکم، فَأَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِىٍّ، وَابْنُ فاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللّهِ(صلى الله علیه وآله)، نَفْسی مَعَ أَنْفُسِکُمْ، وَ أَهْلی مَعَ أَهْلیکُمْ، فَلَکُمْ فِىَّ أُسْوَةٌ، وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ نَقَضْتُمْ عَهْدَکُمْ، وَخَلَّعْتُمْ بَیْعَتی مِنْ أَعْناقِکُمْ فَلَعَمْری ما هِىَ لَکُمْ بِنُکْر، لَقَدْ فَعَلْتُمُوها بِأَبی وَ أَخی وَابْنِ عَمِّی مُسْلِم! وَالْمَغْرُورُ مَنِ اغْتَرَّ بِکُمْ، فَحَظُّکُمْ أَخْطَأْتُمْ، وَ نَصیبُکُمْ ضَیَّعْتُمْ (فَمَنْ نَّکَثَ فَإِنَّمَا یَنْکُثُ عَلَى نَفْسِهِ) وَ سَیُغْنِى اللّهُ عَنْکُمْ، وَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَکاتُهُ».
(اى مردم! پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند: «هر کس سلطان ستمگرى را ببیند که حرام خدا را حلال شمرده، پیمان الهى را شکسته و با سنّت رسول خدا مخالفت ورزیده، در میان بندگان خدا به ستم رفتار مى کند; و او با زبان و کردارش با وى به مخالفت بر نخیزد، سزاوار است خداوند او را در جایگاه آن سلطان ستمگر [دوزخ] بیاندازد».
هان اى مردم! این گروه [بنى امیّه] به طاعت شیطان پایبند شده و از پیروى خداوند سرپیچى کرده اند، فساد را آشکار ساخته و حدود الهى را تعطیل کرده اند. آنان بیت المال را به انحصار خویش درآورده، حرام خدا را حلال و حلال خدا را حرام شمرده اند و من [که فرزند رسول خدایم] به قیام براى تغییر این اوضاع، از همه کس سزاوارترم.
نامه هاى شما به دستم رسید و فرستادگانتان ـ با خبر بیعت شما ـ به نزدم آمدند [و گفتند:] شما با من پیمان بسته که مرا در برابر دشمن تنها نخواهید گذاشت.
اکنون اگر به بیعت خود وفادار ماندید، به رشد و کمال خود دست یافتید، من حسین بن على(علیه السلام) و فرزند فاطمه دختر رسول خدایم. من در کنار شما، و خاندانم در کنار خاندان شما است. اسوه و الگوى شما من هستم.
و اگر چنین نبودید و پیمانتان را شکسته اید و از بیعت خویش با من دست کشیده اید، به جانم سوگند! این رفتار از شما ناشناخته [و عجیب] نیست! چرا که شما با پدر و برادر و پسرعمویم مسلم، همین گونه رفتار کردید! فریب خورده کسى است که فریب شما را بخورد. [در واقع این شمایید که] هماى سعادت را از دست داده و بهره خویش را تباه ساخته اید. قرآن مى فرماید: «فَمَنْ نَّکَثَ فَإِنَّمَا یَنْکُثُ عَلَى نَفْسِهِ»(2)؛ [هر کس پیمان شکنى کند، تنها به زیان خود پیمان شکسته است].
و به زودى خداوند مرا از شما بى نیاز خواهد کرد، و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته).
هنگامى که این خطبه به پایان رسید، یاران امام(علیه السلام) به نزدش آمده و همگى براى یارى حضرت اعلام آمادگی کردند و امام(علیه السلام) از خداوند براى آنها خیر و سعادت طلب نمود.(3)
این گفتار تاریخى امام(علیه السلام) با صراحت تمام هدف قیام خونین عاشورا را شرح مى دهد، بیانى که براى هر زمان و هر مکان کاربرد دارد. امام(علیه السلام) قیام خود را تبلورى از وظیفه عمومى همه مسلمین مى داند که در برابر حکّام جائر و ظالم بر عهده دارند. ظالمانى که نه فقط بندگان خدا را به زنجیر ستم گرفتار ساخته اند، بلکه حلال خدا را حرام کرده و حرام او را حلال شمرده اند.
به یقین، سکوت در برابر چنین افرادى براى هیچ مسلمانى جایز نیست! چرا که سکوت سبب امضاى اعمال آنان مى شود و امضاى اعمال آنان سبب اتّحاد سرنوشت سکوت کننده، با ظالمان و طاغیان مى گردد.
آرى؛ همه باید فریاد کشند و قیام کنند و کاخ بیدادگران را واژگون کنند و از همه سزاوارتر به این امر، فرزند پیغمبر اسلام(صلى الله علیه وآله) و امام معصوم(علیهم السلام) است.
چه منطقى از این گویاتر و زنده تر!(4)
پی نوشت:
(1). بیضه ، آبگاهى است میان واقصه و عذیب.
(2). سوره فتح، آیه 10 .
(3). تاریخ طبرى، ج 4، ص 304 ; کامل ابن اثیر، ج 4، ص 48 و فتوح ابن اعثم، ج 5، ص 144-145.
(4). گردآوري از کتاب: «عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها»، سعید داودی و مهدی رستم نژاد،(زیر نظر آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى)، انتشارات امام على بن ابى طالب(عليه السلام)، قم، 1388 هـ.ش، ص 371.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
منزلگاه بیضه،خطبه امام حسین در منزلگاه بیضه،جملات امام حسین در منزلگاه بیضه،امام حسین در منزلگاه بیضه،لشکر امام حسین در منزلگاه بیضه،خطبه امام حسین در منزلگاه بیضه چه بود؟،جملات امام حسین در منزلگاه بیضه چه بود؟،کلمات امام حسین در منزلگاه بیضه،منزلگاه بیضه و خطبه امام حسین در آنجا،یکی از خطبه های حضرت