اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
نخستین مسلمان در کلام علماى اهل سنت
علماى اهل سنت چه کسى را به عنوان نخستین مسلمان در کتاب هاى خود ذکر کرده اند؟
با نظرى گذرا به کلمات و عبارات اهل سنت پى مى بریم که بسیارى از آن ها تصریح به تقدّم اسلام حضرت على(علیه السلام) کرده و به این جهت او را ستوده اند:
1 ـ ابوجعفر اسکافى مى گوید: «و اذا تأمّلنا الروایات الصحیحة و الأسانید القویة الوثیقة وجدناها کلّها ناطقة بانّ: «علیاً(علیه السلام) اوّل من اسلم»»؛ (و هر گاه در روایات صحیحه و سندهاى قوى و مورد اطمینان تأمل کنیم مى یابیم که همگى متّفق القولند که: «على(علیه السلام) اوّلین مسلمان است»).(1)
2 ـ ذهبى مى گوید: «ثبت عن ابن عباس قال: «اوّل من اسلم علىّ»»؛ (از ابن عباس ثابت شده که: «اولین مسلمان على است»).(2)
3 ـ محبّ طبرى مى گوید: «بعث النبىّ(صلى الله علیه وآله) یوم الاثنین و اسلم علىّ(رضی الله عنه) یوم الثلثاء و هو صبىّ»؛ (پیامبر(صلى الله علیه وآله) روز دوشنبه مبعوث شد و على(رضی الله عنه) روز سه شنبه اسلام آورد در حالى که نوجوان بود).(3)
4 ـ ابن عبد ربّه از ابو الحسن نقل مى کند که گفت: «اسلم علىّ و هو ابن خمس عشرة سنة و هو اوّل من شهد أن لا اله الاّ الله و أنّ محمّداً رسول الله»؛ (على(علیه السلام) در سنّ پانزده سالگى اسلام آورد، و او اوّل کسى بود که شهادت به «لا اله الاّ الله» و «محمّد رسول الله» داد).
5 ـ شیخ محمّد خضرى درباره حضرت على(علیه السلام) مى گوید: «فکان اوّل من اجاب الى الاسلام»؛ (...على(علیه السلام) اوّل کسى بود که دعوت به اسلام را پذیرفت).(4)
6 ـ شیخ محمّد صبّان مى گوید: «امّا على فقد اسلم و هو ابن ثمان سنین و قیل غیر ذلک قدیماً. بل قال ابن عباس و زید بن ارقم و سلمان الفارسى و جماعة آخرون: «انّه اوّل من اسلم». و نقل بعضهم الإجماع علیه»؛ (امّا على(علیه السلام) او کسى بود که در سنین هشت سالگى اسلام آورد. و برخى غیر این قول را نیز گفته اند. بلکه ابن عباس و زید بن ارقم و سلمان فارسى و جماعتى دیگر گفته اند: «او اوّل مسلمان است». و برخى نیز ادّعاى اجماع بر این امر نموده اند).(5)
7 ـ دکتر محمّد عبده یمانى مى نویسد: «و هو اوّل من اسلم من الفتیان و اوّل من صلّى خلف رسول الله(صلى الله علیه وآله)»؛ (على(علیه السلام) اوّل مسلمان از جوانان است و اوّل کسى است که پشت سر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نماز به جاى آورده است).(6)
8 ـ زرندى حنفى مى گوید: «امیرالمؤمنین و امام المتقین على بن ابى طالب، اوّل من آمن به و صدّقه من المؤمنین»؛ (امیرالمؤمنین و امام متّقین على بن ابى طالب، اول کسى است که به رسول خدا ایمان آورده و از مؤمنان اوّل کسى است که او را تصدیق کرده است).(7)
9 ـ ابن اسحاق مى گوید: «کان اوّل من ذکر آمن برسول الله(صلى الله علیه وآله) و صلّى معه و صدّقه بما جاء به من عندالله على بن ابى طالب و هو یومئذ ابن عشر سنین. و کان ممّا انعم الله على علىّ بن ابى طالب(علیه السلام) انّه کان فی حجر رسول الله(صلى الله علیه وآله) قبل الاسلام»؛ (اوّل مردى که به رسول خدا(صلى الله علیه وآله) ایمان آورد و با او نماز گزارد و هر آنچه بر او نازل شد تصدیق کرد، على بن ابى طالب(علیه السلام) بود، او در آن هنگام ده سال داشت. و از جمله نعمت هاى خداوند بر او این که قبل از اسلام در دامان رسول خدا(صلى الله علیه وآله) پرورش یافت).(8)
10 ـ ابن ابى الحدید معتزلى مى نویسد: «ما اقول فی رجل سبق الناس الى الهدى، آمن بالله و عبده، و کل من فی الارض یعبد الحجر و یجحد الخالق، لم یسبقه احد الى التوحید الاّ السابق الى کل خیر محمّد رسول الله(صلى الله علیه وآله)»؛ (چه بگویم درباره کسى که از همه به هدایت پیشى گرفت، به خدا ایمان آورده و عبادت کرد در حالى که تمام مردم روى زمین سنگ را عبادت مى کرده و خالق را منکر بودند. کسى او را در توحید سبقت نگرفت به جز سابق به هر خیر، محمّد رسول خدا(صلى الله علیه وآله)).(9)
11 ـ اساتیدى چون: على جندى، محمّد ابوالفضل ابراهیم، محمّد یوسف محجوب نقل کرده اند که: «و قد ذهب اکثر اهل الحدیث الى انّه: «علىّ اوّل الناس اتّباعاً لرسول الله و ایماناً به»، و لم یخالف فی ذلک الاّ الأقلّون، و من وقف على کتب اصحاب الحدیث تحقق ذلک، و الیه ذهب الواقدى و الطبرى، و هو القول الّذی رجّحه و نصره صاحب کتاب «الاستیعاب»، (ابن عبد البر)»؛ (اکثر اهل حدیث برآنند که: «على(علیه السلام) اوّل کسى است که به متابعت از رسول خدا پرداخته و به او ایمان آورده است»، و به جز اندکى در این امر مخالفت نکرده اند. و کسى که بر کتاب هاى اصحاب حدیث واقف باشد، به این نتیجه مى رسد. و این، رأى واقدى و طبرى است. و این قول را صاحب «استیعاب» (ابن عبد البر) ترجیح داده و آن را نصرت کرده است).(10)، (11)
پی نوشت:
(1). شرح ابن ابى الحدید، ج 13، ص 224، خطبه 238.
(2). تاریخ الاسلام، عهد الخلفاء الراشدین، ص 624.
(3). التنبیه و الاشراف، ص 198.
(4). تاریخ الأمم الاسلامیة، ج 1، ص 400؛ مشهد الامام علىّ فى النجف، ص 35.
(5). اسعاف الراغبین در حاشیه نور الابصار، ص 148.
(6). علّموا اولادکم محبّة آل بیت النبى(صلى الله علیه وآله)، ص 101.
(7). نظم درر السمطین، ص 17.
(8). تاریخ الأمم و الملوک، ج 2، ص 213؛ مشهد الامام علىّ فى النجف، ص 34.
(9). شرح ابن ابى الحدید، ج 3، ص 260.
(10). سجع الحمام فى حکم الامام، ص 5؛ الاستیعاب، ج 2، ص 457.
(11). گردآوری از کتاب: امام شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران، چاپ اول، ج 2، ص 459.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
علماى اهل سنت چه کسى را به عنوان نخستین مسلمان در کتاب هاى خود ذکر کرده اند؟
با نظرى گذرا به کلمات و عبارات اهل سنت پى مى بریم که بسیارى از آن ها تصریح به تقدّم اسلام حضرت على(علیه السلام) کرده و به این جهت او را ستوده اند:
1 ـ ابوجعفر اسکافى مى گوید: «و اذا تأمّلنا الروایات الصحیحة و الأسانید القویة الوثیقة وجدناها کلّها ناطقة بانّ: «علیاً(علیه السلام) اوّل من اسلم»»؛ (و هر گاه در روایات صحیحه و سندهاى قوى و مورد اطمینان تأمل کنیم مى یابیم که همگى متّفق القولند که: «على(علیه السلام) اوّلین مسلمان است»).(1)
2 ـ ذهبى مى گوید: «ثبت عن ابن عباس قال: «اوّل من اسلم علىّ»»؛ (از ابن عباس ثابت شده که: «اولین مسلمان على است»).(2)
3 ـ محبّ طبرى مى گوید: «بعث النبىّ(صلى الله علیه وآله) یوم الاثنین و اسلم علىّ(رضی الله عنه) یوم الثلثاء و هو صبىّ»؛ (پیامبر(صلى الله علیه وآله) روز دوشنبه مبعوث شد و على(رضی الله عنه) روز سه شنبه اسلام آورد در حالى که نوجوان بود).(3)
4 ـ ابن عبد ربّه از ابو الحسن نقل مى کند که گفت: «اسلم علىّ و هو ابن خمس عشرة سنة و هو اوّل من شهد أن لا اله الاّ الله و أنّ محمّداً رسول الله»؛ (على(علیه السلام) در سنّ پانزده سالگى اسلام آورد، و او اوّل کسى بود که شهادت به «لا اله الاّ الله» و «محمّد رسول الله» داد).
5 ـ شیخ محمّد خضرى درباره حضرت على(علیه السلام) مى گوید: «فکان اوّل من اجاب الى الاسلام»؛ (...على(علیه السلام) اوّل کسى بود که دعوت به اسلام را پذیرفت).(4)
6 ـ شیخ محمّد صبّان مى گوید: «امّا على فقد اسلم و هو ابن ثمان سنین و قیل غیر ذلک قدیماً. بل قال ابن عباس و زید بن ارقم و سلمان الفارسى و جماعة آخرون: «انّه اوّل من اسلم». و نقل بعضهم الإجماع علیه»؛ (امّا على(علیه السلام) او کسى بود که در سنین هشت سالگى اسلام آورد. و برخى غیر این قول را نیز گفته اند. بلکه ابن عباس و زید بن ارقم و سلمان فارسى و جماعتى دیگر گفته اند: «او اوّل مسلمان است». و برخى نیز ادّعاى اجماع بر این امر نموده اند).(5)
7 ـ دکتر محمّد عبده یمانى مى نویسد: «و هو اوّل من اسلم من الفتیان و اوّل من صلّى خلف رسول الله(صلى الله علیه وآله)»؛ (على(علیه السلام) اوّل مسلمان از جوانان است و اوّل کسى است که پشت سر رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نماز به جاى آورده است).(6)
8 ـ زرندى حنفى مى گوید: «امیرالمؤمنین و امام المتقین على بن ابى طالب، اوّل من آمن به و صدّقه من المؤمنین»؛ (امیرالمؤمنین و امام متّقین على بن ابى طالب، اول کسى است که به رسول خدا ایمان آورده و از مؤمنان اوّل کسى است که او را تصدیق کرده است).(7)
9 ـ ابن اسحاق مى گوید: «کان اوّل من ذکر آمن برسول الله(صلى الله علیه وآله) و صلّى معه و صدّقه بما جاء به من عندالله على بن ابى طالب و هو یومئذ ابن عشر سنین. و کان ممّا انعم الله على علىّ بن ابى طالب(علیه السلام) انّه کان فی حجر رسول الله(صلى الله علیه وآله) قبل الاسلام»؛ (اوّل مردى که به رسول خدا(صلى الله علیه وآله) ایمان آورد و با او نماز گزارد و هر آنچه بر او نازل شد تصدیق کرد، على بن ابى طالب(علیه السلام) بود، او در آن هنگام ده سال داشت. و از جمله نعمت هاى خداوند بر او این که قبل از اسلام در دامان رسول خدا(صلى الله علیه وآله) پرورش یافت).(8)
10 ـ ابن ابى الحدید معتزلى مى نویسد: «ما اقول فی رجل سبق الناس الى الهدى، آمن بالله و عبده، و کل من فی الارض یعبد الحجر و یجحد الخالق، لم یسبقه احد الى التوحید الاّ السابق الى کل خیر محمّد رسول الله(صلى الله علیه وآله)»؛ (چه بگویم درباره کسى که از همه به هدایت پیشى گرفت، به خدا ایمان آورده و عبادت کرد در حالى که تمام مردم روى زمین سنگ را عبادت مى کرده و خالق را منکر بودند. کسى او را در توحید سبقت نگرفت به جز سابق به هر خیر، محمّد رسول خدا(صلى الله علیه وآله)).(9)
11 ـ اساتیدى چون: على جندى، محمّد ابوالفضل ابراهیم، محمّد یوسف محجوب نقل کرده اند که: «و قد ذهب اکثر اهل الحدیث الى انّه: «علىّ اوّل الناس اتّباعاً لرسول الله و ایماناً به»، و لم یخالف فی ذلک الاّ الأقلّون، و من وقف على کتب اصحاب الحدیث تحقق ذلک، و الیه ذهب الواقدى و الطبرى، و هو القول الّذی رجّحه و نصره صاحب کتاب «الاستیعاب»، (ابن عبد البر)»؛ (اکثر اهل حدیث برآنند که: «على(علیه السلام) اوّل کسى است که به متابعت از رسول خدا پرداخته و به او ایمان آورده است»، و به جز اندکى در این امر مخالفت نکرده اند. و کسى که بر کتاب هاى اصحاب حدیث واقف باشد، به این نتیجه مى رسد. و این، رأى واقدى و طبرى است. و این قول را صاحب «استیعاب» (ابن عبد البر) ترجیح داده و آن را نصرت کرده است).(10)، (11)
پی نوشت:
(1). شرح ابن ابى الحدید، ج 13، ص 224، خطبه 238.
(2). تاریخ الاسلام، عهد الخلفاء الراشدین، ص 624.
(3). التنبیه و الاشراف، ص 198.
(4). تاریخ الأمم الاسلامیة، ج 1، ص 400؛ مشهد الامام علىّ فى النجف، ص 35.
(5). اسعاف الراغبین در حاشیه نور الابصار، ص 148.
(6). علّموا اولادکم محبّة آل بیت النبى(صلى الله علیه وآله)، ص 101.
(7). نظم درر السمطین، ص 17.
(8). تاریخ الأمم و الملوک، ج 2، ص 213؛ مشهد الامام علىّ فى النجف، ص 34.
(9). شرح ابن ابى الحدید، ج 3، ص 260.
(10). سجع الحمام فى حکم الامام، ص 5؛ الاستیعاب، ج 2، ص 457.
(11). گردآوری از کتاب: امام شناسی و پاسخ به شبهات، علی اصغر رضوانی، انتشارات مسجد مقدس جمکران، چاپ اول، ج 2، ص 459.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
نخستین مسلمان،نخستین مسلمان در کلام علماى اهل سنت،اولین مسلمان،اولین مسلمان در کلام علماى اهل سنت،نخستین مسلمان کیست؟،نخستین مسلمان کیه؟،علی نخستین مسلمان،امام علی نخستین مسلمان،حضرت علی نخستین مسلمان،امیرالمومنین نخستین مسلمان،اولین مسلمان کیست؟،اولین مسلمان کیه؟،علی اولین مسلمان،حضرت علی اولین مسلمان،امام علی اولین مسلمان