ویژگی هاى اخلاقى پیامبر اکرم(ص)

اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم

ویژگی هاى اخلاقى پیامبر اکرم(ص)



ویژگى هاى اخلاقى رسول الله(صلى الله علیه وآله) چگونه بود؟



پیروزى پیامبر اسلام(ص)، هر چند با تائید و امداد الهى بود، ولى عوامل زیادى از نظر ظاهر داشت، که یکى از مهم ترین آن ها جاذبه اخلاقى پیامبر(ص) بود. آن چنان صفات عالى انسانى و مکارم اخلاق در او جمع بود، که دشمنان سرسخت را تحت تأثیر قرار مى داد، به تسلیم وادار مى کرد، و دوستان را سخت مجذوب مى ساخت. درباره حسن خلق پیامبر(ص) و عفو، گذشت، عطوفت، مهربانى، ایثار، فداکارى و تقواى آن حضرت(ص)، داستان هاى زیادى در کتب تفسیر و تواریخ آمده است.
پیروزى پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)، هر چند با تائید و امداد الهى بود، ولى عوامل زیادى از نظر ظاهر داشت، که یکى از مهم ترین آنها جاذبه اخلاقى پیامبر(صلى الله علیه وآله) بود.
آن چنان صفات عالى انسانى و مکارم اخلاق در او جمع بود، که دشمنان سرسخت را تحت تأثیر قرار مى داد، به تسلیم وادار مى کرد، و دوستان را سخت مجذوب مى ساخت.
بلکه، اگر این را معجزه اخلاقى پیامبر(صلى الله علیه وآله) بنامیم، اغراق نگفته ایم، چنان که نمونه اى از این معجزه اخلاقى در فتح «مکّه» نمایان گشت: هنگامى که مشرکان خونخوار و جنایت پیشه، که سالیان دراز هر چه در توان داشتند بر ضد اسلام و شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله) به کار گرفتند، در چنگال مسلمین گرفتار شدند، پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) بر خلاف تمام محاسبات دوستان و دشمنان، فرمان عفو عمومى آنها را صادر کرد، و تمام جنایات آنها را به دست فراموشى سپرد، و همین سبب شد که به مصداق «یَدْخُلُونَ فِى دِیْنِ اللهِ أَفْواجاً»(1) فوج، فوج مسلمان شوند.
درباره حسن خلق پیامبر(صلى الله علیه وآله) و عفو، گذشت، عطوفت، مهربانى، ایثار، فداکارى و تقواى آن حضرت(صلى الله علیه وآله)، داستان هاى زیادى در کتب تفسیر و تواریخ آمده است.
در حدیثى از حسین بن على(علیهما السلام) آمده است که:
از پدرم امیر مؤمنان على(علیه السلام) درباره ویژگى هاى زندگى پیامبر(صلى الله علیه وآله) و اخلاق او سؤال کردم، و پدرم مشروحاً به من پاسخ فرمود، در بخشى از این حدیث آمده است:
رفتار پیامبر(صلى الله علیه وآله) با همنشینانش چنین بود: دائماً خوشرو و خندان و سهل الخلق و ملایم، هرگز خشن، سنگدل، پرخاشگر، بدزبان و عیبجو و مدیحه گر نبود، هیچ کس از او مأیوس نمى شد، و هر کس به در خانه او مى آمد نومید باز نمى گشت.
سه چیز را از خود رها کرده بود: مجادله در سخن، پرگوئى، و دخالت در کارى که به او مربوط نبود.
و سه چیز را در مورد مردم رها کرده بود: کسى را مذمت نمى کرد، سرزنش نمى فرمود، و از لغزش ها و عیوب پنهانى مردم جستجو نمى کرد.
هرگز سخن نمى گفت، مگر در مورد امورى که ثواب الهى را امید داشت، در موقع سخن گفتن به قدرى نافذ الکلمه بود که همه سکوت اختیار مى کردند و تکان نمى خوردند، و به هنگامى که ساکت مى شد، آنها به سخن درمى آمدند، اما نزد او هرگز نزاع و مجادله نمى کردند...
هر گاه فرد غریب و ناآگاهى با خشونت سخن مى گفت و درخواستى مى کرد، تحمل مى نمود، و به یارانش مى فرمود: هرگاه کسى را دیدید که حاجتى دارد، به او عطا کنید و هرگز کلام کسى را قطع نمى کرد تا سخنش پایان گیرد.(2)
آرى، اگر این اخلاق کریمه و این ملکات فاضله نبود، آن ملت عقب مانده جاهلى و آن جمع خشن انعطاف ناپذیر، در آغوش اسلام قرار نمى گرفتند، و به مصداق «لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ»(3) همه پراکنده مى شدند.
و چه خوب است که، این اخلاق اسلامى امروز زنده شود و در هر مسلمانى، پرتوى از خلق و خوى پیامبر(صلى الله علیه وآله) باشد.
روایات اسلامى نیز در این زمینه، چه درباره شخص پیامبر(صلى الله علیه وآله) و چه درباره وظیفه همه مسلمین فراوان است، که در اینجا به یک روایت اشاره مى کنیم:
در این حدیث آمده است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: «إِنَّما بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَکارِمَ الاْ َخْلاقِ»؛ (من براى این مبعوث شده ام که فضائل اخلاقى را تکمیل کنم).(4)
به این ترتیب، یکى از اهداف اصلى بعثت پیامبر(صلى الله علیه وآله)، همین تکمیل اخلاق فضیله است.(5)
      
پی نوشت:
      
(1). سوره نصر، آیه 2.
(2). «معانى الاخبار»، صفحه 83 (با کمى تلخیص).
(3). سوره آل عمران، آیه 159.
(4). «مجمع البیان»، جلد 10، صفحه 333.
(5). گرد آوري از کتاب: تفسیر نمونه، آيت الله العظمي مکارم شيرازي، دار الکتب الإسلامیه، چاپ بیست و ششم، ج 24، ص 385.


makarem.ir

پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
اخلاق پیامبر،اخلاق رسول الله،اخلاق محمدی،اخلاق نبوی،اخلاق رسول خدا،ویژگی اخلاقی پیامبر،ویژگی های رسول خدا،اخلاق حضرت رسول(ص)،اخلاقیات پیامبر،اخلاقیات رسول الله،ویژگی اخلاقى پیامبر،ویژگی اخلاقى پیامبر اسلام،ویژگی اخلاقى رسول الله،ویژگی هاى اخلاقى رسول الله،ویژگی هاى اخلاقى پیامبر اسلام