اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
صحابه پیامبر(ص) و تابعین ، چه کسى را به عنوان اولین مسلمان معرفى کرده اند؟
صحابه پیامبر(ص) و تابعین به اتفاق امیرالمومنین علی(ع) را به عنوان اولین مسلمان معرفی کرده اند. مثلا انس بن مالک در روایتی که در جامع ترمذی و مستدرک حاکم نیشابوری ذکر شده به این مساله اشاره می کند، عبدالله بن عباس آن را یکی از چهار خصلت اختصاصی علی می داند و آن را معنای آیه 10سوره حشر مبنی بر طلب مغفرت برای پیشی گرفتگان در اسلام می داند، سلمان فارسی، محمد بن ابی بکر و حتی عمر بن الخطاب نیز به این حقیقت اشاره کرده اند.
.....................................
صحابه پیامبر(صلى الله علیه وآله) و تابعین ، به اتفاق امیرالمومنین علی(علیه السلام) را به عنوان اولین مسلمان معرفی کرده اند ؛ در اینجا کلام برخی از آنها را ذکر می کنیم:
1 ـ انس بن مالک مى گوید: «نُبِّئ ـ بُعث ـ النبیُّ(صلى الله علیه وآله) یوم الإثنین ، و أسلم علیٌّ یوم الثلاثاء»؛ (پیامبر در روز دوشنبه مبعوث شد و على روز سه شنبه اسلام آورد). و در عبارت دیگرى آمده است: «بُعث رسول الله(صلى الله علیه وآله) یوم الإثنین و صلّى علیٌّ یوم الثلثاء»؛ (رسول خدا(صلى الله علیه وآله) روز دوشنبه مبعوث شد و على روز سه شنبه نماز خواند). و این روایت را ترمذى در «جامع» خود و حاکم در «مستدرک» نقل کرده اند(1)، و در «شرح نهج البلاغه» ابن ابى الحدید نیز آمده است.
2 ـ عبدالله بن عبّاس مى گوید: «لعلیٍّ أربع خصال لیست لأحد: هو أوّل عربیٍّ و أعجمیٍّ صلّى مع رسول الله(صلى الله علیه وآله)...»(2)؛ (على(علیه السلام) چهار خصلت دارد که هیچ شخص دیگرى ندارد: او اوّلین فرد در میان عرب و عجم است که با پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله)نماز خوانده است...).
3 ـ و نیز عبدالله بن عبّاس مى گوید: «فرض الله تعالى الاستغفار لعلیّ فی القرآن على کلّ مسلم، بقوله تعالى: «رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلاِِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالاِْیمَانِ»(3)»(4)؛ (خداوند در قرآن طبق آیه: «پروردگارا ! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند، بیامرز» طلب مغفرت براى على(علیه السلام) را بر همه مسلمانان واجب کرده است)؛ و لذا هر کس بعد از على مسلمان شده و یا مى شود براى على طلب مغفرت مى کند.
4 ـ سلمان فارسى مى گوید : «أوّل هذه الاُمّة وروداً على نبیّها الحوض أوّلها إسلاماً علیّ بن أبی طالب(رضی الله عنه)»(5)؛ (اوّلین کسى که از این امّت در حوض کوثر بر پیامبر وارد مى شود، اوّلین مسلمان یعنى على بن ابى طالب است).
5 ـ عمر بن خطّاب؛ ابن عبّاس مى گوید: جماعتى نزد عمر درباره نخستین مسلمان با هم بحث مى کردند، و من از عمر شنیدم که گفت: «أمّا علیّ فسمعتُ رسول الله یقول فیه ثلاث خصال، لوددتُ أن تکون لی واحدة منهنَّ، و کانت أحبَّ إلیَّ ممّا طلعت علیه الشمس؛ کنت أنا و أبو عبیدة و أبو بکر و جماعة من أصحابه إذ ضرب النبیُّ(صلى الله علیه وآله) على منکب علیٍّ(رضی الله عنه) فقال له: «یا علیُّ! أنت أوّل المؤمنین إیماناً، و أوّل المسلمین إسلاماً، و أنت منّی بمنزلة هارون من موسى».»؛ (امّا على، من خود از پیامبر شنیدم که درباره او فرمود: سه خصلت و ویژگى در على است ـ و من آرزو داشتم که اى کاش یکى از آنها براى من بود که از همه دنیا برایم محبوب تر بود ـ: روزى من و ابوعبیده و ابوبکر و گروهى از اصحاب نزد پیامبر بودیم که حضرت دست بر شانه على زد و به او فرمود: «یا على تو اوّلین مؤمن هستى که ایمان آوردى، و اولین مسلمان هستى که اسلام آوردى، و تو نسبت به من مانند هارون نسبت به موسى هستى».)
(6) ـ محمّد بن ابوبکر نامه اى به معاویه نوشت که در بخشى از آن آمده است: «فکان أوّل من أجاب و أناب، و صدّق و وافق، و أسلم و سلّم، أخوه و ابن عمِّه علیُّ بن أبی طالب... أوّل الناس إسلاماً، و أصدق الناس نیّة... یالک الویل، تعدل نفسک بعلیٍّ و هو وارث رسول الله، و وصیّه و أبو ولده، و أوّل الناس له اتِّباعاً، و آخرهم به عهداً، یخبره بسرِّه، و یشرکه فی أمره»(7)؛ (اوّلین کسى که دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله) را پذیرفته و به سویش رفت، و او را تصدیق نموده و با او همراه شد، و اسلام آورده تسلیم گشت، برادر و پسر عموى پیامبر، على بن ابى طالب است... در اسلام پیشتاز، و در نیّت صادق تر از همه بود. واى بر تو اى معاویه! خود را با على قیاس کرده و هم وزن او مى دانى؟! در حالى که او وارث و وصىّ و پدر فرزندان پیامبر است و اوّلین پیرو پیامبر و آخرینِ آنها در پایبندى به عهد خود با اوست، پیامبر از أسرار خود او را آگاه و در امورش شریک مى کرد).
7ـ امام محمّد بن على الباقر(علیهما السلام) مى فرمایند: «أوّل من آمن بالله علیُّ بن أبی طالب، و هو ابن إحدى عشرة سنة»(8)؛ (اوّلین کسى که به خدا ایمان آورد على بن ابى طالب بود که در آن هنگام یازده سال داشت).
و ابوذر غفارى(9)، جابر بن عبدالله انصارى(10) مالک بن حارث اشتر(11) نیز از جمله کسانى هستند که به اولین مسلمان بودن على(علیه السلام) اقرار نموده اند.
این بود پاره اى از سخنان اصحاب و تابعان که همگى بر این دلالت دارند که على(علیه السلام) اوّلین کسى است که اسلام را پذیرفته است.(12)
پی نوشت:
(1). سنن ترمذى، ج 2، ص 214 (ج 5، ص 598، ح 3728)؛ المستدرک على الصحیحین، ج 3، ص 112 (ج 3، ص 121، ح 4587)؛ شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 258 (ج 13، ص 229، خطبه 238).
(2). مراجعه شود : المستدرک على الصحیحین، ج 3، ص 111 (ج 3، ص 120، 4582)؛ و الاستیعاب، ج 2، ص 457 (القسم الثالث/1090، شماره 1855).
(3) سوره حشر، آیه 10.
(4). مراجعه شود: شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 256 (ج 13، ص 224، خطبه 238).
(5). مراجعه شود: الاستیعاب، ج 2، ص 457 (القسم الثالث/1090، شماره 1855)؛ و شرح نهج البلاغة، ج 13، ص 229، خطبه 238.
(6). مراجعه شود: مناقب خوارزمى، ص 55؛ و شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 258 (ج 13، ص 230، شماره 238).
(7). وقعة صفّین، ص 133 (ص 118).
(8). شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 260 (ج 13، ص 235، خطبه 238).
(9). مراجعه شود: الاستیعاب، ج 2، ص 456 (القسم الثالث/1090، شماره 1855).
(10). مراجعه شود: تاریخ الاُمم والملوک، ج 2، ص 211 (ج 2، ص 310)؛ شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 258 (ج 13، ص 229، خطبه 238).
(11). مراجعه شود: وقعة صفّین، ص 268 (ص 238)؛ شرح نهج البلاغة، ج 1، ص 484 (ج 5، ص 190، خطبه 65).
(12). گردآوری از کتاب: گزیده ای جامع از الغدیر، علامه شیخ عبدالحسین امینی، ترجمه محمد حسین شفیعی شاهرودی، موسسه میراث نبوت، چاپ سوم، ص 326.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
صحابه پیامبر(ص) و تابعین به اتفاق امیرالمومنین علی(ع) را به عنوان اولین مسلمان معرفی کرده اند. مثلا انس بن مالک در روایتی که در جامع ترمذی و مستدرک حاکم نیشابوری ذکر شده به این مساله اشاره می کند، عبدالله بن عباس آن را یکی از چهار خصلت اختصاصی علی می داند و آن را معنای آیه 10سوره حشر مبنی بر طلب مغفرت برای پیشی گرفتگان در اسلام می داند، سلمان فارسی، محمد بن ابی بکر و حتی عمر بن الخطاب نیز به این حقیقت اشاره کرده اند.
.....................................
صحابه پیامبر(صلى الله علیه وآله) و تابعین ، به اتفاق امیرالمومنین علی(علیه السلام) را به عنوان اولین مسلمان معرفی کرده اند ؛ در اینجا کلام برخی از آنها را ذکر می کنیم:
1 ـ انس بن مالک مى گوید: «نُبِّئ ـ بُعث ـ النبیُّ(صلى الله علیه وآله) یوم الإثنین ، و أسلم علیٌّ یوم الثلاثاء»؛ (پیامبر در روز دوشنبه مبعوث شد و على روز سه شنبه اسلام آورد). و در عبارت دیگرى آمده است: «بُعث رسول الله(صلى الله علیه وآله) یوم الإثنین و صلّى علیٌّ یوم الثلثاء»؛ (رسول خدا(صلى الله علیه وآله) روز دوشنبه مبعوث شد و على روز سه شنبه نماز خواند). و این روایت را ترمذى در «جامع» خود و حاکم در «مستدرک» نقل کرده اند(1)، و در «شرح نهج البلاغه» ابن ابى الحدید نیز آمده است.
2 ـ عبدالله بن عبّاس مى گوید: «لعلیٍّ أربع خصال لیست لأحد: هو أوّل عربیٍّ و أعجمیٍّ صلّى مع رسول الله(صلى الله علیه وآله)...»(2)؛ (على(علیه السلام) چهار خصلت دارد که هیچ شخص دیگرى ندارد: او اوّلین فرد در میان عرب و عجم است که با پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله)نماز خوانده است...).
3 ـ و نیز عبدالله بن عبّاس مى گوید: «فرض الله تعالى الاستغفار لعلیّ فی القرآن على کلّ مسلم، بقوله تعالى: «رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلاِِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالاِْیمَانِ»(3)»(4)؛ (خداوند در قرآن طبق آیه: «پروردگارا ! ما و برادرانمان را که در ایمان بر ما پیشى گرفتند، بیامرز» طلب مغفرت براى على(علیه السلام) را بر همه مسلمانان واجب کرده است)؛ و لذا هر کس بعد از على مسلمان شده و یا مى شود براى على طلب مغفرت مى کند.
4 ـ سلمان فارسى مى گوید : «أوّل هذه الاُمّة وروداً على نبیّها الحوض أوّلها إسلاماً علیّ بن أبی طالب(رضی الله عنه)»(5)؛ (اوّلین کسى که از این امّت در حوض کوثر بر پیامبر وارد مى شود، اوّلین مسلمان یعنى على بن ابى طالب است).
5 ـ عمر بن خطّاب؛ ابن عبّاس مى گوید: جماعتى نزد عمر درباره نخستین مسلمان با هم بحث مى کردند، و من از عمر شنیدم که گفت: «أمّا علیّ فسمعتُ رسول الله یقول فیه ثلاث خصال، لوددتُ أن تکون لی واحدة منهنَّ، و کانت أحبَّ إلیَّ ممّا طلعت علیه الشمس؛ کنت أنا و أبو عبیدة و أبو بکر و جماعة من أصحابه إذ ضرب النبیُّ(صلى الله علیه وآله) على منکب علیٍّ(رضی الله عنه) فقال له: «یا علیُّ! أنت أوّل المؤمنین إیماناً، و أوّل المسلمین إسلاماً، و أنت منّی بمنزلة هارون من موسى».»؛ (امّا على، من خود از پیامبر شنیدم که درباره او فرمود: سه خصلت و ویژگى در على است ـ و من آرزو داشتم که اى کاش یکى از آنها براى من بود که از همه دنیا برایم محبوب تر بود ـ: روزى من و ابوعبیده و ابوبکر و گروهى از اصحاب نزد پیامبر بودیم که حضرت دست بر شانه على زد و به او فرمود: «یا على تو اوّلین مؤمن هستى که ایمان آوردى، و اولین مسلمان هستى که اسلام آوردى، و تو نسبت به من مانند هارون نسبت به موسى هستى».)
(6) ـ محمّد بن ابوبکر نامه اى به معاویه نوشت که در بخشى از آن آمده است: «فکان أوّل من أجاب و أناب، و صدّق و وافق، و أسلم و سلّم، أخوه و ابن عمِّه علیُّ بن أبی طالب... أوّل الناس إسلاماً، و أصدق الناس نیّة... یالک الویل، تعدل نفسک بعلیٍّ و هو وارث رسول الله، و وصیّه و أبو ولده، و أوّل الناس له اتِّباعاً، و آخرهم به عهداً، یخبره بسرِّه، و یشرکه فی أمره»(7)؛ (اوّلین کسى که دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله) را پذیرفته و به سویش رفت، و او را تصدیق نموده و با او همراه شد، و اسلام آورده تسلیم گشت، برادر و پسر عموى پیامبر، على بن ابى طالب است... در اسلام پیشتاز، و در نیّت صادق تر از همه بود. واى بر تو اى معاویه! خود را با على قیاس کرده و هم وزن او مى دانى؟! در حالى که او وارث و وصىّ و پدر فرزندان پیامبر است و اوّلین پیرو پیامبر و آخرینِ آنها در پایبندى به عهد خود با اوست، پیامبر از أسرار خود او را آگاه و در امورش شریک مى کرد).
7ـ امام محمّد بن على الباقر(علیهما السلام) مى فرمایند: «أوّل من آمن بالله علیُّ بن أبی طالب، و هو ابن إحدى عشرة سنة»(8)؛ (اوّلین کسى که به خدا ایمان آورد على بن ابى طالب بود که در آن هنگام یازده سال داشت).
و ابوذر غفارى(9)، جابر بن عبدالله انصارى(10) مالک بن حارث اشتر(11) نیز از جمله کسانى هستند که به اولین مسلمان بودن على(علیه السلام) اقرار نموده اند.
این بود پاره اى از سخنان اصحاب و تابعان که همگى بر این دلالت دارند که على(علیه السلام) اوّلین کسى است که اسلام را پذیرفته است.(12)
پی نوشت:
(1). سنن ترمذى، ج 2، ص 214 (ج 5، ص 598، ح 3728)؛ المستدرک على الصحیحین، ج 3، ص 112 (ج 3، ص 121، ح 4587)؛ شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 258 (ج 13، ص 229، خطبه 238).
(2). مراجعه شود : المستدرک على الصحیحین، ج 3، ص 111 (ج 3، ص 120، 4582)؛ و الاستیعاب، ج 2، ص 457 (القسم الثالث/1090، شماره 1855).
(3) سوره حشر، آیه 10.
(4). مراجعه شود: شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 256 (ج 13، ص 224، خطبه 238).
(5). مراجعه شود: الاستیعاب، ج 2، ص 457 (القسم الثالث/1090، شماره 1855)؛ و شرح نهج البلاغة، ج 13، ص 229، خطبه 238.
(6). مراجعه شود: مناقب خوارزمى، ص 55؛ و شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 258 (ج 13، ص 230، شماره 238).
(7). وقعة صفّین، ص 133 (ص 118).
(8). شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 260 (ج 13، ص 235، خطبه 238).
(9). مراجعه شود: الاستیعاب، ج 2، ص 456 (القسم الثالث/1090، شماره 1855).
(10). مراجعه شود: تاریخ الاُمم والملوک، ج 2، ص 211 (ج 2، ص 310)؛ شرح نهج البلاغة، ج 3، ص 258 (ج 13، ص 229، خطبه 238).
(11). مراجعه شود: وقعة صفّین، ص 268 (ص 238)؛ شرح نهج البلاغة، ج 1، ص 484 (ج 5، ص 190، خطبه 65).
(12). گردآوری از کتاب: گزیده ای جامع از الغدیر، علامه شیخ عبدالحسین امینی، ترجمه محمد حسین شفیعی شاهرودی، موسسه میراث نبوت، چاپ سوم، ص 326.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
اولین مسلمان،اولین مسلمان کیست؟،اولین مسلمان از زبان صحابه،اولین مسلمان از زبان صحابه پیامبر،صحابه پیامبر و تابعین،اولین مسلمان از زبان تابعین،اولین مسلمان در بیان صاحبه،اولین مسلمان در بیان صحابه پیامبر،اولین مسلمان در بیان تابعین،اولین مسلمان چه کسی است،اولین مسلمان چه کسی بود؟،معرفی اولین مسلمان،در مورد اولین مسلمان،صحابه پیامبر و تابعین چه کسى را به عنوان اولین مسلمان معرفى کرده اند؟