اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم و العن اعدائهم
شهدای خاندان عقیل در کربلا
از خاندان عقیل چه کسانی در قیام امام حسین(ع) به شهادت رسیدند؟
در ماجراى نهضت عاشورا فرزندان و نوادگان عقيل در يارى امام حسين(عليه السلام) از خودگذشتگى فوق العاده اى به خرج دادند به گونه اى كه مورد تمجيد و تحسين امام حسين(عليه السلام) قرار گرفتند. حضرت در برابر ايستادگى و ایثار آنها فرمود: «صَبْراً آلَ عَقيل إِنَّ مَوْعِدَكُمُ الْجَنَّةُ، اَللّهُمَّ اقْتُلَ قاتِلَ آلِ عَقيل»؛ (خاندان عقيل! شكيبايى پيشه كنيد كه جايگاه شما بهشت است، خدايا كشندگان آل عقيل را نابود كن).(1)
امام سجاد(عليه السلام) به خاندان عقيل علاقه خاصى ابراز مى كرد و آنان را حتى بر خاندان جعفر طيار مقدم مى داشت، وقتى علتش را جويا شدند، فرمود: «إِنِّي أَذْكُرُ يَوْمَهُمْ مَعَ أَبِي عَبْدِاللهِ فَأَرِقُّ لَهُمْ»؛ (هر گاه به ياد ايثار آنان در راه ابى عبدالله(عليه السلام) مى افتم دلم بر آنان مى سوزد).(2)
از خاندان عقيل در نهضت عاشورا نه تن به فيض شهادت نايل آمدند:
1. عبدالله بن مسلم بن عقيل: وى خواهرزاده امام حسين(عليه السلام) و مادرش «رقيه» دختر اميرمؤمنان(عليه السلام) است. او سه بار شجاعانه به سپاه دشمن حمله كرد و رجز مى خواند:
«اَلْيَوْمَ أَلْقى مُسْلِماً وَهْوَ أَبي *** وَفِتْيَةً بادُوا عَلَى دينِ النَّبِيِّ
لَيْسُوا بِقَوْم عُرِفُوا بِالكَذِبِ *** لكِن خيارٌ وَكِرامُ النَّسَبِ
مِنْ هاشِمِ السّاداتِ أَهْلِ الْحَسَبِ»
(امروز پدرم مسلم را ملاقات خواهم كرد و آن جوان مردانى كه بر دين پيامبر(صلى الله عليه وآله)بودند، آنانى كه مانند قومى كه به دروغ شناخته شده اند نيستند، بلكه مردمى بزرگوار و داراى نسب كريمى كه از بزرگان هاشم و انسان هاى با شخصيتى هستند).
او شجاعانه مى جنگيد تا آنكه «عمروبن صُبيح» تيرى به جانبش رها كرد در حالى كه دست عبدالله بر پيشانى اش بود دست او را به پيشانى دوخت، هر چه تلاش كرد نتوانست دست را جدا كند، عمرو بن صبيح جلو آمد و نيزه خويش را بر قلبش فرو كرد و او را به شهادت رساند.(3)
بنا به نقل ابومخنف و شيخ مفيد، شهادت عبدالله پس از شهادت على اكبر(عليه السلام) بوده است.(4)
2. جعفر بن عقيل: وى برادر مسلم بن عقيل و مادرش «حوصاء» است، پس از شهادت عبدالله بن مسلم، او و تعدادى از بنى هاشم و فرزندان ابوطالب به صورت دسته جمعى بر سپاه كوفه حمله كردند.(5)
در اين حال امام(عليه السلام) چون آنها را مشاهده كرد كه عقاب وار به سوى دشمن يورش مى برند، فرمود: «صَبْراً عَلَى الْمَوْتِ يا بَنِي عُمُومَتِي، صَبْراً يا أَهْلَ بَيْتِي وَاللهِ لارَأَيْتُم هَواناً بَعْدَ هذَا الْيَوْمِ أَبَداً»؛ (اى عموزادگان من! صبر و استقامت پيشه كنيد و اى اهل بيت من! بردبار باشيد كه پس از امروز ديگر هرگز ذلّت و خوارى نخواهيد ديد).(6)
در اين كارزار، جعفر بن عقيل مى گفت:
«أَنَا الْغُلامُ الاَْبْطَحِيُّ الطّالِبِيّ *** مِنْ مَعْشَر فِي هاشِم وَغالِب
وَنَحْنُ حَقّاً سادَةُ الذَّوائِب *** هذا حُسَيْنٌ أطْيَبُ الاَْطائِب»
(من جوانى از سرزمين اَبطح ـ محلى در مكه ـ و از نسل ابوطالب و از قبيله هاشم و غالب هستم. به راستى ما از بزرگان و ساداتيم. اين حسين است كه سرور پاكان است).
سرانجام وى توسط مردى به نام «بشر بن خوط هَمْدانى» به شهادت رسيد.(7)
3. عبدالرحمان بن عقيل» او برادر مسلم بن عقيل است كه با «خديجه»(8) دختر اميرمؤمنان(عليه السلام) ازدواج كرده است. وى در حال نبرد اين رجز را شجاعانه مى خواند:
«أَبي عَقيلٌ فَاعْرِفُوا مَكَانِي *** مِنْ هاشِم وَهاشِمُ إِخْوانِي
كُهُولُ صِدْق سادَةُ الاَْقْرانِ *** هذا حُسَيْنٌ شامِخُ البُنْيانِ
وَسيِّدُ الشَّيْبِ مَعَ الشَّبانِ»
(مرا بشناسيد، پدرم عقيل است از نسل هاشم و بنى هاشم برادران من اند. آنان پيران راست كردار و هم طراز بزرگانند، واين حسين است كه از مقام بسيار شامخى برخوردار است، او سرور كهنسالان و جوانان بهشت است).(9)
او دلاورانه جنگيد تا به فيض شهادت نائل آمد.
ديگر شهداى خاندان عقيل در نهضت عاشورا عبارتند از:
4. محمد بن مسلم بن عقيل.
5. محمد بن عقيل.
6. عبدالله بن عقيل.
7. على بن عقيل.
8. محمد بن ابى سعيد بن عقيل.
9. مسلم بن عقيل كه در كوفه به شهادت رسيد.(10)
پی نوشت:
(1). مقتل الحسين خوارزمى، ج 2، ص 27 - 28 و بحارالانوار، ج 45، ص 34 - 36.
(2). اعيان الشيعة، ج 1، ص 636.
(3). اعيان الشيعة، ج 1، ص 607؛ ارشاد مفيد، ص 460؛ كامل ابن اثير، ج 3، ص 407 و ابصارالعين، ص 50.
(4). ارشاد مفيد، ص 460 و انساب الاشراف، ج 3، ص 406.
(5). ابصار العين، ص 50.
(6). مقتل الحسين خوارزمى، ج 2، ص 28؛ ملهوف (لهوف)، ص 101 و ابصارالعين، ص 50.
(7). اعيان الشيعه، ج 4، ص 129 و بحارالانوار، ج 45، ص 32 .
(8). قبر «خديجه» دختر اميرمؤمنان على(عليه السلام) در كوفه مقابل باب الفيل در كنار مسجد جامع كوفه قرار دارد.
(9). مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 114؛ اعيان الشيعه، ج 4، ص 129 و بحارالانوار، ج 45، ص 32.
(10). گردآوري از کتاب: «عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها»، سعید داودی و مهدی رستم نژاد، (زیر نظر آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى)، امام على بن ابى طالب(عليه السلام)، قم، 1388 هـ.ش، ص 484.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
از خاندان عقیل چه کسانی در قیام امام حسین(ع) به شهادت رسیدند؟
در ماجراى نهضت عاشورا فرزندان و نوادگان عقيل در يارى امام حسين(عليه السلام) از خودگذشتگى فوق العاده اى به خرج دادند به گونه اى كه مورد تمجيد و تحسين امام حسين(عليه السلام) قرار گرفتند. حضرت در برابر ايستادگى و ایثار آنها فرمود: «صَبْراً آلَ عَقيل إِنَّ مَوْعِدَكُمُ الْجَنَّةُ، اَللّهُمَّ اقْتُلَ قاتِلَ آلِ عَقيل»؛ (خاندان عقيل! شكيبايى پيشه كنيد كه جايگاه شما بهشت است، خدايا كشندگان آل عقيل را نابود كن).(1)
امام سجاد(عليه السلام) به خاندان عقيل علاقه خاصى ابراز مى كرد و آنان را حتى بر خاندان جعفر طيار مقدم مى داشت، وقتى علتش را جويا شدند، فرمود: «إِنِّي أَذْكُرُ يَوْمَهُمْ مَعَ أَبِي عَبْدِاللهِ فَأَرِقُّ لَهُمْ»؛ (هر گاه به ياد ايثار آنان در راه ابى عبدالله(عليه السلام) مى افتم دلم بر آنان مى سوزد).(2)
از خاندان عقيل در نهضت عاشورا نه تن به فيض شهادت نايل آمدند:
1. عبدالله بن مسلم بن عقيل: وى خواهرزاده امام حسين(عليه السلام) و مادرش «رقيه» دختر اميرمؤمنان(عليه السلام) است. او سه بار شجاعانه به سپاه دشمن حمله كرد و رجز مى خواند:
«اَلْيَوْمَ أَلْقى مُسْلِماً وَهْوَ أَبي *** وَفِتْيَةً بادُوا عَلَى دينِ النَّبِيِّ
لَيْسُوا بِقَوْم عُرِفُوا بِالكَذِبِ *** لكِن خيارٌ وَكِرامُ النَّسَبِ
مِنْ هاشِمِ السّاداتِ أَهْلِ الْحَسَبِ»
(امروز پدرم مسلم را ملاقات خواهم كرد و آن جوان مردانى كه بر دين پيامبر(صلى الله عليه وآله)بودند، آنانى كه مانند قومى كه به دروغ شناخته شده اند نيستند، بلكه مردمى بزرگوار و داراى نسب كريمى كه از بزرگان هاشم و انسان هاى با شخصيتى هستند).
او شجاعانه مى جنگيد تا آنكه «عمروبن صُبيح» تيرى به جانبش رها كرد در حالى كه دست عبدالله بر پيشانى اش بود دست او را به پيشانى دوخت، هر چه تلاش كرد نتوانست دست را جدا كند، عمرو بن صبيح جلو آمد و نيزه خويش را بر قلبش فرو كرد و او را به شهادت رساند.(3)
بنا به نقل ابومخنف و شيخ مفيد، شهادت عبدالله پس از شهادت على اكبر(عليه السلام) بوده است.(4)
2. جعفر بن عقيل: وى برادر مسلم بن عقيل و مادرش «حوصاء» است، پس از شهادت عبدالله بن مسلم، او و تعدادى از بنى هاشم و فرزندان ابوطالب به صورت دسته جمعى بر سپاه كوفه حمله كردند.(5)
در اين حال امام(عليه السلام) چون آنها را مشاهده كرد كه عقاب وار به سوى دشمن يورش مى برند، فرمود: «صَبْراً عَلَى الْمَوْتِ يا بَنِي عُمُومَتِي، صَبْراً يا أَهْلَ بَيْتِي وَاللهِ لارَأَيْتُم هَواناً بَعْدَ هذَا الْيَوْمِ أَبَداً»؛ (اى عموزادگان من! صبر و استقامت پيشه كنيد و اى اهل بيت من! بردبار باشيد كه پس از امروز ديگر هرگز ذلّت و خوارى نخواهيد ديد).(6)
در اين كارزار، جعفر بن عقيل مى گفت:
«أَنَا الْغُلامُ الاَْبْطَحِيُّ الطّالِبِيّ *** مِنْ مَعْشَر فِي هاشِم وَغالِب
وَنَحْنُ حَقّاً سادَةُ الذَّوائِب *** هذا حُسَيْنٌ أطْيَبُ الاَْطائِب»
(من جوانى از سرزمين اَبطح ـ محلى در مكه ـ و از نسل ابوطالب و از قبيله هاشم و غالب هستم. به راستى ما از بزرگان و ساداتيم. اين حسين است كه سرور پاكان است).
سرانجام وى توسط مردى به نام «بشر بن خوط هَمْدانى» به شهادت رسيد.(7)
3. عبدالرحمان بن عقيل» او برادر مسلم بن عقيل است كه با «خديجه»(8) دختر اميرمؤمنان(عليه السلام) ازدواج كرده است. وى در حال نبرد اين رجز را شجاعانه مى خواند:
«أَبي عَقيلٌ فَاعْرِفُوا مَكَانِي *** مِنْ هاشِم وَهاشِمُ إِخْوانِي
كُهُولُ صِدْق سادَةُ الاَْقْرانِ *** هذا حُسَيْنٌ شامِخُ البُنْيانِ
وَسيِّدُ الشَّيْبِ مَعَ الشَّبانِ»
(مرا بشناسيد، پدرم عقيل است از نسل هاشم و بنى هاشم برادران من اند. آنان پيران راست كردار و هم طراز بزرگانند، واين حسين است كه از مقام بسيار شامخى برخوردار است، او سرور كهنسالان و جوانان بهشت است).(9)
او دلاورانه جنگيد تا به فيض شهادت نائل آمد.
ديگر شهداى خاندان عقيل در نهضت عاشورا عبارتند از:
4. محمد بن مسلم بن عقيل.
5. محمد بن عقيل.
6. عبدالله بن عقيل.
7. على بن عقيل.
8. محمد بن ابى سعيد بن عقيل.
9. مسلم بن عقيل كه در كوفه به شهادت رسيد.(10)
پی نوشت:
(1). مقتل الحسين خوارزمى، ج 2، ص 27 - 28 و بحارالانوار، ج 45، ص 34 - 36.
(2). اعيان الشيعة، ج 1، ص 636.
(3). اعيان الشيعة، ج 1، ص 607؛ ارشاد مفيد، ص 460؛ كامل ابن اثير، ج 3، ص 407 و ابصارالعين، ص 50.
(4). ارشاد مفيد، ص 460 و انساب الاشراف، ج 3، ص 406.
(5). ابصار العين، ص 50.
(6). مقتل الحسين خوارزمى، ج 2، ص 28؛ ملهوف (لهوف)، ص 101 و ابصارالعين، ص 50.
(7). اعيان الشيعه، ج 4، ص 129 و بحارالانوار، ج 45، ص 32 .
(8). قبر «خديجه» دختر اميرمؤمنان على(عليه السلام) در كوفه مقابل باب الفيل در كنار مسجد جامع كوفه قرار دارد.
(9). مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 114؛ اعيان الشيعه، ج 4، ص 129 و بحارالانوار، ج 45، ص 32.
(10). گردآوري از کتاب: «عاشورا ريشه ها، انگيزه ها، رويدادها، پيامدها»، سعید داودی و مهدی رستم نژاد، (زیر نظر آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى)، امام على بن ابى طالب(عليه السلام)، قم، 1388 هـ.ش، ص 484.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی
شهدای خاندان عقیل در کربلا،خاندان عقیل،خاندان عقیل در کربلا،شهدای خاندان عقیل،شهدای خاندان عقیل در عاشورا،خاندان عقیل در عاشورا،از خاندان عقیل چه کسانی در کربلا بودند؟،از خاندان عقیل چه کسانی در کربلا شهید شدند؟،از خاندان عقیل چه کسانی در عاشورا بودند؟،از خاندان عقیل چه کسانی در عاشورا شهید شدند؟