شهدای خاندان جعفر طیار در کربلا

از خاندان جعفر طیّار چه کسانی در قیام امام حسین(ع) به شهادت رسیدند؟

شهدای خاندان جعفر طیّار در کربلا عبارتند از:
1. عون بن عبدالله بن جعفر: وى فرزند زينب كبرى عقيله بنى هاشم(س) است. عبدالله بن جعفر، همسر حضرت زينب(عليها السلام) كه خود در مدينه ماند، دو فرزندش عون و محمد را نزد امام حسين(عليه السلام) فرستاد و آنها در وادى عقيق به امام(عليه السلام) ملحق شدند.
عون در روز عاشورا به ميدان آمد و اين رجز را خواند:
«إنْ تُنْكِرُونِي فَأَنَا ابْنُ جَعْفَر *** شَهيدُ صِدْق فِي الْجِنانِ أَزْهَرُ
يَطيرُ فيها بِجَناح أَخْضَر *** كَفى بِهذا شَرَفاً في الَْمحْشَرِ»
(اگر مرا نمى شناسيد من پسر جعفر طيّار آن شهيد راستينم كه در بهشت مى درخشد و با بالهاى سبز در آن پرواز مى كند و اين افتخار در محشر براى ما كافى است).
وى جنگ نمايانى كرد و سرانجام به دست «عبدالله بن قُطْبه» به شهادت رسيد. (1)
2. محمد بن عبدالله بن جعفر: او فرزند ديگر عبدالله بن جعفر است و مادرش حضرت زينب(عليها السلام) است، (2) او در حال مبارزه چنين رجز مى خواند:
«نَشْكُو إِلَى اللهِ مِنَ الْعُدْوانِ *** فِعالَ قَوْم فِي الرَّدىء عُمْيانِ
قَدْ بَدِّلُوا مَعالِمَ الْقُرْآنِ *** وَمُحكَمَ التَّنْزيلِ وَالتِّبْيانِ
وَأَظْهَرُوا الْكُفْرَ مَعَ الطُّغْيانِ»
(از كردار گروهى كه در پستى همانند كورانند به خدا شكايت مى بريم، همانها كه معارف قرآن و محكمات تنزيل را تغيير دادند و كفر و طغيان را آشكار ساختند).
محمد همانند ديگر جوانان بنى هاشم مى جنگيد تا به دست «عامر بن نهشل» به شهادت رسيد. (3)
طبرى نقل مى كند: هنگامى كه خبر شهادت امام حسين(عليه السلام) و فرزندان عبدالله بن جعفر به مدينه رسيد، مردم مدينه به خانه عبدالله بن جعفر به قصد تسليت تردد مى كردند، «ابواللَسلاس»، (4) غلام عبدالله بن جعفر گفت: «اين گرفتارى ها از ناحيه حسين(عليه السلام) بر ما وارد شد» عبدالله به غلام حمله كرد و گفت:
اى پسر كنيز! درباره حسين چه مى گويى؟ به خدا سوگند اگر من هم بودم از او جدا نمى شدم تا جانم را نثارش كنم. اينجا جائى است كه بايد از جان گذشت، بر من آسان است كه فرزندانم در يارى برادر و پسر عمويم (و در طريق هدف مقدسش) به شهادت رسيدند و يارى اش كردند.
آنگاه خطاب به حاضرين گفت: «وَالْحَمْدُللهِ، عَزَّ عَلَيَّ مَصْرَعُ الْحُسَيْنِ(عليه السلام)، إنْ لاأَكُنْ آسَيْتُ حُسَيْناً بِيَدي؛ فَقَدْ آساهُ وَلَداي»؛ (خدا را سپاس مى گويم ؛ شهادت امام حسين(عليه السلام) بر من سخت و ناگوار است؛ گرچه خودم حضور نداشتم تا جانم را نثارش كنم، فرزندانم چنين كردند و او را يارى نمودند). (5)
به جز عون و محمد، دو تن ديگر از خاندان جعفر طيار به نامهاى «عبيدالله بن عبدالله بن جعفر»، (6) و «قاسم بن محمد بن جعفر» در ركاب امام(عليه السلام) در روز عاشورا به فيض شهادت نائل آمدند. (7)

پی نوشت:
(1). رجوع شود به: بحارالانوار، ج 45، ص 34؛ مقاتل الطالبيين، ص 60 و ابصار العين، ص 39.
(2). اعيان الشيعة، ج 1، ص 608. برخى مادرش را «خوصاء» دختر «حفصة بن ثقيف» شمرده اند، رجوع شود به: مقاتل الطالبيين، ص 60.
(3). بحارالانوار، ج 45 ص 34 و رجوع شود به: نفس المهموم، ص 167.
(4). در بحارالانوار (ج 45، ص 122) نام وى ابوالسلاسل وارد شده است.
(5). تاريخ طبرى، ج 4، ص 357؛ ارشاد مفيد، ص 461 و بحارالانوار، ج 45، ص 123.
(6). او نيز فرزند «خوصاء» دختر حفصة است. (مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 106).
(7). گرد آوري از کتاب: عاشورا ريشه ‏ها، انگيزه‏ ها، رويدادها، پيامدها، سعید داودی و مهدی رستم نژاد،(زیر نظر آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى)، امام على بن ابى طالب عليه السلام‏، قم‏، 1388 ه. ش‏، ص 487.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی