وقتی ابو حنیفه میخواست که امام کاظم(ع) را امتحان کند

روزی ابو حنیفه وارد خانه امام جعفر صادق(ع) شده و فرزندش امام کاظم(ع) را در راهرو منزل می بیند ، با خودش می گوید : شیعیان چنین می پندارند که دانش در دوران کودکی به اینان عطا می شود ، اینک از این کودک سؤالاتی می پرسم تا او را امتحان کنم . آنگاه رو به امام کاظم(ع) کرده و می گوید: ای پسر ، وقتی آدم غریبی وارد شهری شد کجا باید قضای حاجت کند؟ امام کاظم(ع) با نگاهی غضبناک به او نگریست و فرمودند : ای شیخ ، بی ادبی کردی ، سلامت کو؟ ابو حنیفه گوید: من شرمنده شده و عقب عقب برگشتم تا از خانه بیرون رفتم و این در حالی بود که او در نظرم خیلی بزرگوار و شریف آمد ، آنگاه بازگشتم ، سلام نموده و عرض کردم: ای فرزند رسول خدا(ص) ، اگر شخص غریبی وارد شهری شد کجا باید قضای حاجت کند؟ امام کاظم(ع) فرمودند : از کنار رودخانه های شهر ، جویبارهای آب ، محل فرود آمدن و تجمّع مردم ، زیر درختان میوه دار ، اطراف خانه ها ، کنار راه ها و کنار چشمه ها و حوض ها بپرهیزد ، هر کجا که بخواهد قضای حاجت کند . ابو حنیفه گوید: عرض کردم: ای فرزند رسول خدا(ص) ، معصیت از چه کسی سر می زند؟ امام کاظم(ع) نگاهی به من کرد و فرمودند : إمّا أن تکون من اللَّه ، أو من العبد ، أو منهما معاً ، فإن کانت من اللَّه فهو أکرم من أن یؤاخذه بما لم یکتسبه ، وإن کانت منهما فهو أعدل من أن یأخذ العبد بما هو شریک فیه ، فلم یبق إلّا أن یکون من العبد ، فإن عفا فبفضله ، وإن عاقب فبعدله . گناه یا از ناحیه خداوند است، یا از جانب بنده ، یا از جانب هر دو ، اگر از ناحیه خدا باشد او بزرگوارتر از آن است که بنده اش را به خاطر معصیتی که مرتکب نشده کیفر دهد ، و اگر از جانب هر دو باشد ، خداوند عادل تر از آن است که در معصیتی که خود شرکت نموده ، بنده اش را کیفر دهد ، پس راهی نمی ماند جز آن که معصیت از جانب بنده باشد . در این صورت ، اگر خداوند بنده اش را بخشید پس به فضل و رحمتش بوده و اگر او را کیفر داد پس به عدلش با او رفتار کرده است . ابو حنیفه گوید: بغض گلویم را گرفت چشمانم از اشک پر شد و این آیه را خواندم که: (ذُرِّیَّهً بَعْضُها مِنْ بِعْضٍ وَاللَّهُ سَمیعٌ عَلیمٌ) (سوره آل عمران ، آیه 34) ، (آنان فرزندانی هستند که برخی از برخی دیگر (فضیلت) گرفته اند و خداوند شنوا و داناست) .

(القطره - سید احمد مستنبط(ره) - جلد2 - بخش امام موسی بن جعفر الکاظم(ع) - صفحه 637)