رد حدیث منزلت ، توسط مغرضان اهل تسنن‏

برخى از مغرضان اهل تسنّن، آن گاه كه از راه علمى نتوانسته‏اند اشكالى بر حديث منزلت وارد كنند، از روش‏هاى غير علمى بهره جسته‏اند.
ردّ حديث منزلت توسط مغرضان اهل تسنن‏
آخرين روشى كه براى آنان مانده، همان ردّ كردن حديث منزلت و نپذيرفتن صحّت آن است؛ با اين كه- آن سان كه روشن‏ شد- اين حديث در صحيح‏ بُخارى و صحيح‏ مسلم و منابع ديگر آمده است.
بسيارى از علماى اهل تسنّن همين راه را پيموده‏اند و همين بهترين گواه است كه آن‏ها در راه‏هاى ديگر شكست خورده و با روش‏هاى علمى نتوانسته‏اند در اين حديث اشكالى وارد نمايند.
ابوالحسن سيف الدين آمدى گويد: اين حديث صحيح نيست.
ابن حجر مكّى سخن او را در الصواعق المحرقه‏ نقل كرده است. «1» هم چنين شريف جرجانى در شرح المواقف‏، نظر آمدى را پذيرفته و بر آن اعتماد كرده است. «2» قاضى ايجى نيز در پاسخ حديث منزلت مى‏گويد: از ناحيه سند نمى‏توان به اين حديث استدلال كرد. «3» هم چنين افراد ديگرى نيز اين حديث را ردّ مى‏كنند و مى‏گويند:
سند آن صحيح نيست و افراد بسيارى از آنان نيز بر سخن آمدى اعتماد مى‏نمايند.
جالب اين كه ذهبى در ميزان الاعتدال‏ و در شرح حال آمدى چنين‏ مى‏گويد: به جهت عقيده بدى كه آمدى داشت از دمشق بيرون رانده شد، و اين كه نقل شده است كه او نماز نمى‏خوانده، صحيح است. «4» ما مى‏گوييم: اگر بى‏نمازى عيبى است كه انسان را از عدالت مى‏اندازد و سبب مى‏شود كه سخن و نظرش در مسايل علمى بى‏اعتبار شود؛ پس چرا به اين شخص اعتماد نموده و سخنش را نقل مى‏كنند؟
علاوه بر آن بنا بر تحقيق انجام يافته، در شرح حال بسيارى از حافظان حديث و پيشوايان بزرگ اهل سنت؛ همان محدّثان و راويان سنّت پيامبر و امينان بر دين آمده است كه نماز نمى‏خوانده‏اند [!]
اگر اين نوشتار فرصتى مى‏داد، به برخى از عبارت‏هايى كه در مدح و ثناى آن‏ها و توثيق و تعظيمشان آمده است اشاره مى‏كرديم كه اين عبارت‏ها گواه اين است كه ترك نماز، همان كه در نزد مسلمانان پايه و عمود دين است، مايه هيچ نقص و عيبى در اين افراد نيست [!]
سخن آخر
آن چه بررسى و بيان شد، تلاش‏ها و اشكالاتى بود كه اهل تسنّن پيرامون حديث منزلت داشتند. اشكال كنندگان، علما و حافظان آن‏ها و كسانى هستند كه اهل سنّت در عقايد، احكام و فروع فقهى بر آن‏ها اعتماد مى‏كنند.
به راستى اگر خداى متعال براى اين امّت، بهترين علمايش را- از همين طايفه مظلومى كه به گفته اروى‏ حالشان همچون بنى اسرائيل در چنگال فرعونيان است- تقدير نكرده بود، دين مبين از بين مى‏رفت و آثار سيد المرسلين نابود مى‏گشت.
ولى خداوند سبحان به وسيله اين عالمان حجّت را بر ديگران تمام كرده است.
اكنون بر پژوهشگران با انصافى كه در پى بحث و تحقيقند و مى‏خواهند حق را در هر جا كه باشد بيابند و از آن پيروى نمايند، شايسته است كه واقعيّت قضايا را بفهمند.
از خداوند بزرگ مى‏خواهيم كه ما را بر اين اعتقاد كه بر پايه قرآن و سنّتى كه نزد همه مقبول و معتبر است، استوار كرده و ثابت قدم بدارد و به ما توفيق دهد تا وظايف و مسئوليّتمان را در آشكار كردن حقايق و توضيح امور- همان گونه كه وجود دارد- به خوبى انجام داده و آن‏هايى را كه در پى حق و واقعيّتند به آن چيزى كه خدا و رسولش راضى هستند يارى نماييم. صلوات و رحمت خدا بر حضرت محمّد و خاندان پاكش باد.
______________________________
(1). الصواعق المحرقه: 73.
(2). شرح مواقف: 8/ 362.
(3). همان.
(4). ميزان الاعتدال: 3/ 358، حديث 3652.

نگاهي به حديث منزلت - آيت الله سيد علي حسيني ميلاني