حديث منزلت هنگام پيمان برادرى بين اصحاب پيامبر

حدیث منزلت هنگام پيمان برادرى بين اصحاب پيامبر

نخستين مورد بيان حديث منزلت، در جريان پيمان برادرى بين اصحاب پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله‏ است.
ابن ابى اوفى‏ گويد: هنگامى كه پيامبر صلى اللَّه عليه وآله‏ بين اصحابش- از جمله ابوبكر و عمر- پيمان برادرى بست، على‏ عليه السلام‏ عرضه داشت:
يا رسول اللَّه! ذهب روحي وانقطع ظهري حين رأيتك فعلت ما فعلت بأصحابك غيري، فإن كان هذا من سخط عَلَيّ فلك‏ العتبى والكرامة.
اى رسول خدا! قالب تهى كردم و كمرم شكست آن گاه كه ديدم شما بين اصحاب خود جز من پيمان برادرى بستى. پس اگر خشم شما از من باعث شده كه مورد توجه قرار نگيرم، شايسته سرزنشم و بزرگوارى از آنِ شماست.
در اين هنگام پيامبر خدا صلى اللَّه عليه وآله‏ فرمود:
والّذي بعثني بالحقّ! ما أخّرتك إلّالنفسي، وأنت منّي بمنزلة هارون من موسى غير أنّه لا نبيّ بعدي، وأنت أخي ووارثي.
به خدايى كه مرا به حق به پيامبرى مبعوث كرد! تو را فقط براى خود برگزيدم و تو براى من همانند هارون براى موسى هستى، جز اين كه پيامبرى پس از من نيست، و تو برادر و وارث من هستى.
حضرت على‏ عليه السلام‏ عرضه داشت:
ما أرث منك يا رسول اللَّه؟
چه چيزى از شما به ارث مى‏برم اى رسول خدا؟
پيامبر صلى اللَّه عليه وآله‏ فرمود:
ما ورّث الأنبياء من قبلي.
هر آن چه پيامبران پيش از من به ارث گذاشته‏اند.
حضرت على‏ عليه السلام‏ پرسيد:
ما ورّث الأنبياء من قبلك؟
پيامبران قبل از شما چه چيزى به ارث گذاشته‏اند؟
فرمود:
كتاب ربّهم وسنّة نبيّهم وأنت معي في قصري في الجنّة مع فاطمة ابنتي وأنت أخي ورفيقي.
كتاب پروردگارشان و راه و روش پيامبرشان. و تو در قصر من در بهشت، همراه دخترم فاطمه با من خواهى بود، و تو برادر و رفيق من هستى.
آن گاه پيامبر صلى اللَّه عليه وآله‏ اين آيه را تلاوت فرمود:
«إِخْوانًا عَلى‏ سُرُرٍ مُتَقابِلينَ». «1»
برادرانى كه بر تخت‏ها رو به روى هم نشسته‏اند.
اين حديث را حافظ جلال الدين سيوطى در الدرّ المنثور در ذيل تفسير آيه شريفه نقل كرده است، آن جا كه خداوند متعال مى‏فرمايد:
«اللَّهُ يَصْطَفي مِنَ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا وَمِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ بَصيرٌ». «2»
خداوند از فرشتگان رسولانى برمى‏گزيند و نيز از انسان‏ها كه خدا شنوا و بيناست.
تناسب اين آيه شريفه با آن حديث در خور توجه است. وى اين حديث را از بغوى، باوردى، ابن قانع، طبرانى و ابن عساكر «3» نقل نموده است. اين حديث در اين منابع نيز آمده است: مناقب على‏ عليه السلام‏ تأليف احمد بن حنبل، «4» الرياض النضره فى مناقب العشرة المبشّره. «5»
متّقى هندى نيز در كنز العمّال‏ اين حديث را از مناقب على‏ عليه السلام‏ ذكر كرده است. «6»
______________________________
(1). سوره حجر: آيه 47.
(2). سوره حج: آيه 75.
(3). الدرّ المنثور: 6/ 76 و 77.
(4). المناقب: 142، حديث 207.
(5). الرياض النضره: 3/ 182.
(6). كنز العمّال: 9/ 176، حديث 25554 و 3/ 105، حديث 36345.
نگاهي به حديث منزلت - آيت الله سيد علي حسيني ميلاني